L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej My Voice, My Choice qed tippromovi aborti sikuri u aċċessibbli għan-nisa kollha fl-UE. Imnedija f’April 2024 u kkoordinata mill-Istitut Sloven 8 ta’ Marzu, irnexxielha tiġbor aktar minn miljun firma ferm qabel l-iskadenza tagħha. Il-KESE Info tkellem mal-organizzaturi dwar l-urġenza tal-kampanja tagħhom fil-klima politika attwali, fejn in-nisa qed jitilfu dejjem aktar il-kontroll fuq id-drittijiet riproduttivi tagħhom.
L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej My Voice, My Choice qed tippromovi aborti sikuri u aċċessibbli għan-nisa kollha fl-UE. Imnedija f’April 2024 u kkoordinata mill-Istitut Sloven 8 ta’ Marzu, irnexxielha tiġbor aktar minn miljun firma ferm qabel l-iskadenza tagħha. Il-KESE Info tkellem mal-organizzaturi dwar l-urġenza tal-kampanja tagħhom fil-klima politika attwali, fejn in-nisa qed jitilfu dejjem aktar il-kontroll fuq id-drittijiet riproduttivi tagħhom.
X’wassalkom biex tniedu l-Inizjattiva My Voice, My Choice, u x’inhu l-għan aħħari tagħkom?
Bdejna naħsbu dwar kampanja li tipproteġi d-dritt għall-abort fl-Ewropa kważi tliet snin ilu, meta fl-Istati Uniti ġiet invalidata s-sentenza Roe vs Wade. In-nisa mill-Istati tilfu d-dritt kostituzzjonali tagħhom mil-lum għall-għada, u mill-ewwel konna nafu li kellna bżonn nipproteġu l-abort fl-Ewropa wkoll. In-nisa fil-Polonja qed imutu fl-isptarijiet minħabba projbizzjoni kważi sħiħa fuq l-aborti. Dawn l-aħħar snin organizzaw l-akbar protesti għad-dritt għall-abort. In-nisa f’Malta għadhom jistgħu jintbagħtu l-ħabs jekk jagħmlu abort. Din is-sena Giorgia Meloni tat permess lill-gruppi kontra l-abort biex jipprotestaw fil-kliniċi tal-abort u jagħtu fastidju lin-nisa li qed jippruvaw jagħmlu abort. Aktar minn 20 miljun mara fl-Ewropa ma għandhomx aċċess għall-abort.
U għal din ir-raġuni nedejna l-kampanja My Voice, My Choice. Ħdimna fuq il-proposta tagħna ma’ tim ta’ avukati internazzjonali u ffurmajna network b’saħħtu ma’ organizzazzjonijiet minn madwar l-Ewropa.
L-għan tagħna huwa li nipproteġu d-drittijiet tal-abort fil-livell tal-UE u li ntejbu l-aċċess għall-abort għan-nisa li issa jridu jivvjaġġaw lejn pajjiżi oħra minħabba projbizzjonijiet fuq l-abort (bħan-nisa f’Malta u l-Polonja) jew minħabba rata għolja ta’ oġġezzjoni mill-kuxjenza (kif jidher fl-Italja u l-Kroazja), jew biss għal kull min bħalissa ma jistax jaffordja li jkollu abort (f’pajjiżi bħall-Ġermanja jew l-Awstrija).
Il-klima politika attwali hija eżattament ir-raġuni għaliex il-kampanja tagħna hija urġenti. Jeħtieġ li ningħaqdu u nuru li l-maġġoranza tan-nies huma favur id-dritt għall-abort u jopponu r-restrizzjonijiet fuq il-libertà riproduttiva. Il-maġġoranza tal-Ewropej jappoġġjaw id-dritt għall-abort, u rridu nibqgħu magħqudin biex nipproteġuhom.
X’passi konkreti qed titolbu li l-Kummissjoni Ewropea għandha tieħu? Kif jista’ jinkiseb dan, peress li s-saħħa hija kompetenza tal-Istati Membri?
Qed nipproponu li l-Kummissjoni Ewropea tistabbilixxi mekkaniżmu finanzjarju li jaħdem bħala mekkaniżmu ta’ inklużjoni fakultattiva għall-Istati Membri, li jkopri l-ispiża tal-proċeduri tal-abort. Dan jopera b’mod simili għall-programmi għall-prevenzjoni u t-trattament tal-kanċer.
L-idea hija li kull min ikollu jivvjaġġa lejn pajjiż ieħor għal abort – minħabba restrizzjonijiet kbar f’pajjiżu stess jew rata għolja ta’ oġġezzjoni mill-kuxjenza – mhux ser ikollha tħallas għall-proċedura minn butha. Bħalissa, eluf ta’ nisa qed jivvjaġġaw lejn pajjiżi oħra fejn xi drabi jħallsu eluf ta’ euro għall-proċedura. Mhux kulħadd jista’ jaffordja dan.
L-abort forsi ma jaqax taħt il-kompetenzi tal-Kummissjoni Ewropea, iżda l-programmi finanzjarji relatati mal-kura tas-saħħa iva, li huwa kif stajna nirreġistraw l-IĊE tagħna.
Għaliex għażiltu li tipproċedu b’dan permezz ta’ IĊE? X’tama għandkom li l-Kummissjoni se twieġeb b’mod favorevoli?
L-organizzazzjoni Slovena tagħna, l-Istitut 8 ta’ Marzu, li qed tikkoordina l-kampanja My Voice, My Choice, għandha esperjenza estensiva b’inizjattivi ċivili nazzjonali, ġbir ta’ firem u referenda. Permezz tal-mekkaniżmu nazzjonali tal-inizjattiva ċivili diġà biddilna b’suċċess 15-il liġi fis-Slovenja u rbaħna żewġ referenda nazzjonali. Huwa għalhekk li xtaqna nsibu għodda simili ta’ demokrazija diretta fil-livell tal-UE. U dan wassalna biex insiru nafu dwar l-IĊE. Ridna niksbu bidla diretta li jkollha impatt dejjiemi fuq id-drittijiet riproduttivi għal kulħadd fl-Ewropa, u għal din ir-raġuni ddeċidejna li nibdew niġbru l-firem.
Matul il-kampanja kellna appoġġ politiku mill-gruppi politiċi ċentru-xellugin kollha fil-Parlament Ewropew, irċevejna appoġġ minn politiċi notevoli fil-livell nazzjonali f’ħafna Stati Membri tal-UE, u għandna konnessjonijiet tajbin u stabbilejna relazzjonijiet mal-Kummissjoni Ewropea. Nittamaw li se jagħtu widen lil aktar minn 1,2 miljun persuna li jappoġġjaw l-Inizjattiva tagħna.
Kif irnexxielkom timmobilizzaw nies f’pajjiżi differenti tal-UE biex jappoġġjaw l-Inizjattiva tagħkom u jgħinu fil-ġbir tal-firem? X’mezzi qed tużaw biex ixxerdu l-kelma?
Matul il-kampanja bnejna network b’saħħtu ta’ aktar minn 300 organizzazzjoni u ħloqna komunità sabiħa ta’ aktar minn 2 000 voluntier u voluntiera mill-Ewropa kollha. Ridna nkunu preżenti fit-toroq tal-bliet, l-irħula u l-villaġġi Ewropej, bil-voluntiera tagħna lesti biex jiġbru l-firem. Irnexxielna noħolqu preżenza online b’saħħitha fuq l-Instagram tagħna, iżda nużaw ukoll mezzi differenti bħal Facebook, TikTok, YouTube, Bluesky, X u pjattaformi oħra tal-media soċjali.
Qbiżtu l-limitu ta’ miljun firma meħtieġa għal IĊE ta’ suċċess xahar qabel l-iskadenza biex jinġabru l-firem. X’tip ta’ feedback u appoġġ, inkluż dak finanzjarju, irċevejtu s’issa?
Irnexxielna niġbru miljun firma f’Diċembru, wara li konna ilna niġbruhom għal disa’ xhur, u għalaqna l-ġbir tal-firem b’1,2 miljun firma qabel l-iskadenza.
Irnexxielna niġbru l-firem bl-għajnuna tan-network u tal-komunità tagħna, iżda applikajna wkoll għal opportunitajiet ta’ finanzjament differenti matul il-kampanja tagħna sabiex insostnuha. My Voice, My Choice rebħet ukoll il-Premju Sloven tas-Soċjetà Soċjoloġika u hija magħżula għall-Premju SozialMarie. Ksibna wkoll l-appoġġ tal-gruppi politiċi kollha ċentru-xellugin fil-Parlament Ewropew, u l-appoġġ individwali minn diversi MEPs, il-Viċi President tal-Parlament Ewropew Nicolae Ștefănuță, is-Senatur Franċiż Melanie Vogel, il-President Sloven Nataša Pirc Musar, u l-Prim Ministru Robert Golob. Ħafna attivisti u individwi minn pajjiżi differenti tal-UE jappoġġjaw ukoll il-kampanja, bħal Luisa Neubauer mill-Ġermanja u Alice Coffin minn Franza.
My Voice, My Choice hija inizjattiva li qed tevolvi f’wieħed mill-akbar movimenti femministi tal-Ewropa.Din tinkludi aktar minn 300 organizzazzjoni, għadd kbir ta’ sostenituri u voluntiera ddedikati minn madwar l-UE li jaħdmu flimkien biex jiżguraw abort sikur u aċċessibbli fl-Unjoni Ewropea.
Is-soċjetajiet tagħna qed jittieklu mill-marda inviżibbli tal-prekarjetà li tinħass kullimkien, fejn iċ-ċittadini jħossuhom imneżżgħa minn kull setgħa u jiddependu minn forzi li m’għandhomx kontroll fuqhom, qalet Albena Azmanova, professur universitarju u awtriċi rebbieħa ta’ diversi premjijiet, li matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili tal-KESE għamlet diskors inawgurali qawwi. F’din l-intervista għall-KESE Info, hija tispjega l-kawżi ewlenin ta’ din l-epidemija, inkluża t-tendenza li tingħata prijorità lill-ugwaljanza a skapitu tal-istabbiltà ekonomika.
Is-soċjetajiet tagħna qed jittieklu mill-marda inviżibbli tal-prekarjetà li tinħass kullimkien, fejn iċ-ċittadini jħossuhom imneżżgħa minn kull setgħa u jiddependu minn forzi li m’għandhomx kontroll fuqhom, qalet Albena Azmanova, professur universitarju u awtriċi rebbieħa ta’ diversi premjijiet, li matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili tal-KESE għamlet diskors inawgurali qawwi. F’din l-intervista għall-KESE Info, hija tispjega l-kawżi ewlenin ta’ din l-epidemija, inkluża t-tendenza li tingħata prijorità lill-ugwaljanza a skapitu tal-istabbiltà ekonomika.
Fid-diskors inawgurali tiegħek matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili, tkellimt dwar l-epidemija tal-prekarjetà, li kienet l-għerq tad-deterjorament tal-libertajiet politiċi. Inti ddeskrivejtha bħala marda inviżibbli li qed tnissel il-ġenn. Tista’ tgħidilna aktar dwar xi trid tfisser b’“epidemija tal-prekarjetà”? X’qed iwassal għal dan?
Iċ-ċittadini qed iħossuhom dejjem aktar eżasperati, u l-imwiet minħabba d-disprament – speċjalment is-suwiċidji fuq il-post tax-xogħol – qed jiżdiedu f’soċjetajiet għonja. Din hija biss il-quċċata, u għalhekk l-aktar parti viżibbli, ta’ ajsberg vast imma mistur ta’ prekarjetà, xprunat min-nuqqas ta’ sigurtà tal-għajxien tagħna. Mhuwiex biss il-fatt li n-nies huma rrabjati u l-fiduċja fl-istituzzjonijiet politiċi qed tonqos, anke jekk dan huwa dak li nisimgħu ta’ spiss. Li niddubitaw il-fiduċja jista’ jkun pożittiv: iwassalna biex nitolbu r-responabbiltà. Ir-rabja tista’ tkun produttiva: tista’ tqanqal il-ġlieda għall-ġustizzja u twassal għal bidliet sinifikanti.
Il-marda attwali tas-soċjetajiet tagħna – dik li f’xogħli nsejħilha “prekarjetà li tinħass kullimkien”, hija differenti. Dan huwa tip speċjali ta’ nuqqas ta’ sigurtà, dgħajfien tal-pożizzjoni akut għax iċ-ċittadini jħossu li huma dipendenti minn forzi li ma għandhomx kontroll fuqhom.
Bħala individwi, nesperjenzaw il-prekarjetà meta ma nlaħħqux mal-kompiti bażiċi ta’ ħajjitna. Is-sens li m’aħniex kapaċi nlaħħqu jnissel fina biża’ ta’ kollass, li nitilfu dak li għandna – xogħolna, dak li faddalna, il-kapaċità tagħna li naġixxu u niksbu riżultati, il-bilanċ psikofiżiku tagħna. Għalhekk l-inkwiet ma jirrigwardax sempliċement il-faqar jew l-inugwaljanza, iżda t-telf esperjenzat jew antiċipat, il-biża’ ta’ kollass. Dan huwa kif l-individwi jesperjenzaw il-prekarjetà.
Is-soċjetajiet jesperjenzaw il-prekarjetà bħala l-inkapaċità li jmexxu lilhom infushom u jimmaniġġjaw l-avversità. Ejja nieħdu l-COVID-19 bħala eżempju. Kif kien possibbli li s-soċjetajiet prosperi, distinti mill-eċċellenza xjentifika u avvanzati fil-livell istituzzjonali bħal tagħna, ippermettew li problema tas-saħħa pubblika, ikkawżata minn virus diġà magħruf u lanqas tant letali, tinbidel fi kriżi serja tas-saħħa segwita minn kriżi ekonomika u soċjali? It-tweġiba hija minħabba li l-gvernijiet tagħna kienu naqqsu l-investiment pubbliku, inkluż fil-kura tas-saħħa.
Hemm karatteristika oħra tal-prekarjetà. Din hija kkawżata minn politiki speċifiċi, mill-kombinazzjoni neoliberali ta’ swieq ħielsa u ekonomiji miftuħa fejn id-deċiżjonijiet huma bbażati fuq il-profittabbiltà. Sabiex tiġi żgurata l-kompetittività tal-istati individwali jew tal-UE fis-suq globali, bħala parti minn kompetizzjoni globali għall-profitt, l-eliti taċ-ċentru xellug u taċ-ċentru lemin ġrew biex inaqqsu kemm is-sigurtà tal-impjiegi (biex jippermettu lin-negozji jiksbu l-flessibbiltà li għamlithom kompetittivi) kif ukoll l-infiq fuq is-servizzi pubbliċi. Dan ifisser li kulħadd kellu aktar responsabbiltajiet iżda inqas riżorsi biex iwettaqhom. Qed nintalbu nagħmlu aktar, b’anqas.
Dan huwa eżempju wieħed: il-Kummissjoni Ewropea qed titlob lill-Istati biex jistinkaw aktar għall-ġustizzja soċjali, iżda qed titlobhom ukoll inaqqsu l-infiq. Dan l-ispariġġ bejn ir-responsabbiltajiet dejjem jikbru u r-riżorsi dejjem jonqsu joħloq sens ta’ inċertezza u jqajjem dubji dwar il-kapaċità tagħna li nlaħħqu. Mhijiex it-tip ta’ inċertezza pożittiva li tagħmilna ħerqana li nimirħu fid-dinja, nevalwaw l-għażliet li għandna quddiemna, li nieħdu r-riskji jew li nagħtu prova tagħna nfusna. Minflok, din hija biża’ tossika, il-biża’ li titlef l-għajxien tiegħek u l-antiċipazzjoni ta’ ġejjieni aktar mudlam.
Fil-fehma tiegħek, x’inhi l-kawża taż-żieda ta’ mexxejja awtoritarji u partiti tal-lemin? Kif tivvaluta l-libertajiet demokratiċi u r-rispett għall-valuri ewlenin tal-UE fl-Ewropa llum?
Iż-żieda fl-appoġġ għall-mexxejja u l-partiti awtoritarji tal-lemin hija dovuta għal prekarjetà ġġenerata politikament. Iċ-ċittadini mhux iħossuhom sikuri, u għalhekk huma għatxana għas-sigurtà u l-istabbiltà; iħossuhom imneżżgħa minn kull setgħa, u għalhekk iduru lejn mexxejja b’saħħithom li jipprovdu stabbiltà immedjata b’ponn tal-ħadid. Pereżempju, dawn iżidu l-infiq militari u jagħtu spinta lis-setgħa tal-pulizija – l-istess kif se tagħmel l-UE dalwaqt.
Ir-raġunijiet għal dan kollu ġew stabbiliti aktar kmieni minn partiti ċentristi peress li għamlu s-soċjetajiet tagħna aktar prekarji għal raġunijiet neoliberali. Fil-fehma tiegħi, iċ-ċentru xellugi jġorr responsabbiltà partikolari għal din is-sitwazzjoni diżappuntanti. Waqt li s-sejħa awtoproklamata tad-demokrazija soċjali hija l-ġlieda għall-ġustizzja, dan iffoka fuq il-ġlieda kontra forma waħda ta’ inġustizzja: l-inugwaljanza. Sadanittant, dak li jixtiequ ċ-ċittadini huwa l-istabbiltà ekonomika: il-kapaċità li jimmaniġġjaw ħajjithom u jippjanaw il-ġejjieni tagħhom.
Aħseb ftit: jista’ jkollna soċjetajiet perfettament ugwali, iżda mifnija mill-prekarjaretà – dan huwa ’l bogħod minn dak li nsejjaħ soċjetà prospera u b’saħħitha. Barra minn hekk, in-nies mhumiex neċessarjament ħerqana li jeqirdu l-inugwaljanza jekk dan ifisser li jiġu ttrattati bħala telliefa li jiġu kkumpensati (u umiljati) b’sehem żgħir ta’ ridistribuzzjoni: l-ewwel u qabel kollox ma jridux ikunu telliefa.
F’diskorsok, tkellimt ukoll dwar “l-Olimpjadi fost il-vittmi”. Tista’ tispjega x’inhu dan il-kunċett u għaliex għandna nitbiegħdu minnu?
Matul dawn l-aħħar ħames deċennji, il-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni ħadet is-sura ta’ politika tal-identità. Gruppi li storikament sofrew diskriminazzjoni ġew ittrattati bħala “minoranzi protetti”, u b’hekk ingħataw status ogħla permezz ta’ miżuri ta’ azzjoni affermattiva bħal promozzjonijiet immirati u sistemi ta’ kwoti. Meta dan iseħħ f’kuntest ta’ prekarjetà li tinħass kullimkien, fejn l-impjiegi ta’ kwalità tajba u riżorsi oħra huma skarsi, dawn il-gruppi protetti jibdew jikkompetu għal dawn ir-riżorsi limitati. Fi klima bħal din, li tkun il-vittma jsir karta li tilgħabha xħin jaqbillek: aktar ma tkun kbira l-perċezzjoni li tkun vittma, aktar tkun b’saħħitha t-talba għall-protezzjoni.
Minn naħa, dan joħloq animożità bejn il-gruppi kompetituri, u b’hekk idgħajjef is-solidarjetà. Min-naħa l-oħra, ħadd minnhom ma jirbaħ tabilħaqq, għaliex jibqgħu vittmi. Wara kollox, il-fatt li tiġi vittimizzat u diskriminat huwa preċiżament dak li jimmotiva t-talbiet ta’ dawn il-gruppi għall-protezzjoni. L-uniċi rebbieħa f’din il-kompetizzjoni diżgustanti għall-aċċess għar-riżorsi u l-protezzjoni speċjali huma l-eliti li jkomplu jistagħnew. Ir-riżultat aħħari huwa li gruppi li m’għandhomx is-setgħa jiġġieldu kontra xulxin bħala għedewwa, waqt li l-protetturi tagħhom, l-eliti politiċi, jiksbu saħansitra aktar setgħa minn dawn il-kunflitti.
Fid-dawl ta’ dan kollu, għaliex is-soċjetà ċivili hija daqshekk importanti għall-preservazzjoni tad-demokrazija u l-libertajiet ċivili li ħafna minna jiħduhom bħala fatt? Għaliex is-soċjetà ċivili, u mhux l-elezzjonijiet demokratiċi, hija l-antidotu għall-abbużi tal-poter?
Meta nivvutaw, inkunu waħidna. Inħossu d-dgħajfien tal-pożizzjoni tagħna u l-frustrazzjonijiet tal-insigurtà b’mod akut, u nleħħnu din l-ansjetà bil-vot tagħna. Dan huwa l-oriġini taż-żieda ta’ partiti reazzjonarji f’elezzjonijiet ħielsa u ġusti. Is-soċjetà ċivili hija mmexxija minn loġika differenti u għandha sors speċjali ta’ poter: sens ta’ appartenenza għal komunità. Meta nkunu flimkien ma’ oħrajn, b’kawża komuni li tgħaqqadna lkoll, ma nkunux waħidna, inħossuna inqas prekarji, inqas dgħajfa, għax nistgħu nserrħu fuq l-appoġġ ta’ sħabna. Ladarba l-prekarjetà tonqos, il-biża’ tingħeleb u nkunu nistgħu naħsbu għall-ġejjieni, u b’aktar ambizzjoni.
Albena Azmanova hija Professur tax-Xjenza Politika u Soċjali f’City St George’ s, University of London u koeditur tal-ġurnal Emancipations. L-aħħar ktieb tagħha, Capitalism on Edge (2020) rebaħ ħafna premjijiet, inkluż il-Michael Harrington Book Prize, li l-American Political Science Association tagħti lil xogħol eċċellenti li juri kif borża ta’ studju tista’ tintuża fil-ġlieda għal dinja aħjar.
Display date
8 months 1 week ago
Il-perkors lejn il-qafas finanzjarju pluriennali li jmiss
Fil-bidu ta’ Marzu ta’ din is-sena tlaqt minn Kiev b’diqa kbira. Kont fi triqti lejn Franza għal jumejn biex nattendi simpożju dwar l-Ukrajna. B’riżultat ta’ dan, ma stajtx nattendi ċerimonja importanti fi Kiev. Il-ħabiba tagħna, il-poeta Svitlana Povalyaeva, kienet se tkun fil-Maidan, il-pjazza ċentrali tal-kapitali, qed torganizza ċerimonja f’memorja ta’ binha l-kbir, Vassyl, li miet ta’ 28 sena jiġġieled fil-gwerra. Ħuh iż-żgħir Roman inqatel jiġġieled fil-gwerra fis-sajf tal-2022 waqt il-liberazzjoni tar-reġjun ta’ Kharkiv. Kellu 24 sena.
Fil-bidu ta’ Marzu ta’ din is-sena tlaqt minn Kiev b’diqa kbira. Kont fi triqti lejn Franza għal jumejn biex nattendi simpożju dwar l-Ukrajna. B’riżultat ta’ dan, ma stajtx nattendi ċerimonja importanti fi Kiev. Il-ħabiba tagħna, il-poeta Svitlana Povalyaeva, kienet se tkun fil-Maidan, il-pjazza ċentrali tal-kapitali, biex torganizza ċerimonja f’memorja ta’ binha l-kbir, Vassyl, li miet ta’ 28 sena fil-gwerra. Ħuh iż-żgħir Roman inqatel jiġġieled fil-gwerra fis-sajf tal-2022 waqt il-liberazzjoni tar-reġjun ta’ Kharkiv. Kellu 24 sena.
Irkbit il-ferrovija, imdejqa u anzjuża. Ħallejt warajja t-tlett itfal tiegħi fid-dar tagħna. Din ma kinitx l-ewwel darba li sifirt għal żmien qasir matul il-gwerra. Iżda din id-darba kelli sens qawwi ta’ twerwir.
Kont naf li fil-periklu imminenti ta’ missili ballistiċi Russi, is-sistema ta’ twissija fuq il-mowbajl tiegħi ma kinitx se tavżani. Għal ftit jiem kont se nkun 2,000 kilometru ’l bogħod mid-dar, mingħajr aċċess għal informazzjoni dwar is-sikurezza tat-tfal tiegħi. Din kienet sitwazzjoni intollerabbli.
Kieku s-sistema ta’ twissija kellha tfalli, dan ikun minħabba li l-Istati Uniti qatgħet il-fluss ta’ intelligence lejn l-Ukrajna, inkluż għad-detezzjoni bikrija ta’ missili ballistiċi mit-territorju Russu. Issospendew ukoll l-għajnuna militari, u saħansitra mblukkaw tagħmir li diġà ntbagħat lejn il-Polonja.
Ftit jiem wara, irritornajt lejn l-Ukrajna. In-negozjati bejn id-delegazzjoni Ukrena, Amerikana u tal-Arabja Sawdija kienu seħħew waqt dan iż-żmien. L-Ukrajna kienet lesta għal waqfien totali u immedjat mill-ġlied – jekk ir-Russja tagħmel l-istess. Donald Trump kien sodisfatt. L-intelligence Amerikana rritornat, flimkien mal-għajnuna militari miftiehma waqt l-amministrazzjoni ta’ Biden.
Iżda l-fiduċja għosfrot. Ladarba tkun ġejt imqarraq, diffiċli li wieħed jagħmel tabilħaqq li kollox miexi sew.
L-Ewropa tikkondividi dan is-sentiment ta’ tradiment? L-epoka tal-umbrella tas-sigurtà tan-NATO taħt it-tmexxija Amerikana spiċċat. Dawk tal-MAGA qed jagħtuna daharhom. Qed jippjanaw li jimminimizzaw il-preżenza militari u umanitarja fl-Ewropa u qed joħorġu lir-Russja, lill-aggressur, mill-iżolament diplomatiku u ekonomiku tagħha.
Jekk Trump irid waqfien mill-ġlied fl-Ukrajna malajr kemm jista’ jkun u irrispettivament kif, huwa minħabba li ma jqisx id-destin tal-Ukrajna bħala importanti. Ijrid biss jimminimizza l-ispejjeż għall-baġit tal-Istati Uniti. L-Istati Uniti m’għadhiex tipparteċipa f’laqgħat bħal dawk li jsiru fil-bażi ta’ Ramstein, u ma hija ppjanata l-ebda assistenza militari oħra tal-Istati Uniti għas-sena attwali.
Il-kisba tal-paċi aspejjeż tat-telfa tal-Ukrajna ma tinkwetax l-amministrazzjoni tal-Istati Uniti. Ir-rappreżentanti Steve Witkoff u Keith Kellogg jipproponu pjani biex l-Ukrajna tinqasam f’żewġ jew tliet partijiet separati – mera tal-Ġermanja Nażista ta’ wara l-gwerra. Bħallikieku l-Ukrajna kienet l-aggressur li tilef il-gwerra.
Iżda l-Ewropa wkoll tinsab mhedda. Jekk Trump jippjana li jnaqqas l-għadd ta’ truppi tal-Istati Uniti fl-Ewropa u jitlob kontribuzzjonijiet ta’ 5% għall-baġit tad-difiża ta’ kull pajjiż membru tan-NATO, dan huwa għax jemmen li d-difiża tal-Ewropa hija problema Ewropea.
Ir-Russja qed issegwi mill-qrib. Għar-Russja, in-NATO mingħajr tmexxija tal-Istati Uniti la hija forza ta’ difiża u lanqas deterrent. Kemm jenħtieġ żmien biex tinbena “Ewropa tad-difiża” li tkun kapaċi tiżgura s-sigurtà tagħha waħedha? Jekk din il-mistoqsija hija wisq astratta għalik, ipprova wieġeb din: min, mill-Ewropej, se jmur biex jiddefendi l-istati Baltiċi jekk ir-Russja tattakka wara l-operazzjonijiet ta’ taħriġ tagħha fil-Belarussja f’Settembru 2025?
Wara t-tradiment Amerikan, l-Ewropa ngħatat għażla ċara ħafna: tiddefendi lill-Ukrajna llum bl-istess mod kif kieku kienet tiddefendi lilha nnifisha, jew tiffaċċja l-armata Russa fit-territorju tagħha stess pitgħada. Din il-ġlieda mhux se tkun faċli, iżda l-ebda battalja ma tintilef qabel ma tibda.
Lejn l-aħħar ta’ Marzu, ġibidli l-attenzjoni stħarriġ li sar biex titkejjel l-opinjoni pubblika Ukrena. Aktar minn 80% tal-Ukreni huma lesti li jkomplu l-ġlieda kontra r-Russja, anke mingħajr l-appoġġ tal-Istati Uniti.
Wieħed għad irid jara kemm Ewropej se jibqgħu magħqudin flimkien magħna.
Wara t-tradiment tal-Amerka, l-Ewropa ingħatat għażla ċara ħafna: li tiddefendi lill-Ukrajna bl-istess mod kif tiddefendi lilha nnifisha, jew tiffaċċja l-armata Russa fit-territorju tagħha stess illum qabel għada. Din il-ġlieda mhux se tkun faċli, iżda l-ebda battalja ma tintilef qabel ma tibda. Għad irridu naraw kemm se jkun hemm Ewropej li jappoġġjawna, tikteb il-mistiedna sorpriża tagħna, il-ġurnalista Ukrena Tetyana Ogarkova.
Wara t-tradiment tal-Amerka, l-Ewropa ingħatat għażla ċara ħafna: li tiddefendi lill-Ukrajna bl-istess mod kif tiddefendi lilha nnifisha, jew tiffaċċja l-armata Russa fit-territorju tagħha stess illum qabel għada. Din il-ġlieda mhux se tkun faċli, iżda l-ebda battalja ma tintilef qabel ma tibda. Għad irridu naraw kemm se jkun hemm Ewropej li jappoġġjawna, tikteb il-mistiedna sorpriża tagħna, il-ġurnalista Ukrena Tetyana Ogarkova.
Tetyana Ogarkova, ġurnalista u esejista Ukrena, u speċjalista fil-letteratura, tgħix fi Kiev.Hija l-koordinatriċi tad-dipartiment internazzjonali tal-Ukrajna Crisis Media Centre u kopreżentatriċi tal-podcast “Explaining Ukraine”. Hija wkoll lettur fl-Università Mohyla ta’ Kiev u għandha dottorat fil-letteratura mill-Università Paris-XII Val-de-Marne.
