EKES info

Inaugurując majową sesję plenarną, przewodnicząca EKES-u podkreśliła: „Wszyscy razem musimy stawić czoła konsekwencjom wojny na Ukrainie i przyszłym wyzwaniom geopolitycznym. Rola Europy musi ewoluować – od lidera sytuacji kryzysowej do światowego lidera kształtującego przyszłość”.

„Kremlin się mylił – co do własnych zdolności wojskowych, co do siły ukraińskiego oporu, co do determinacji i zjednoczenia Europy” – powiedział przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel, który zaproponował nowe podejście do negocjacji dotyczących rozszerzenia.

Ze względu na wolne postępy w negocjacjach z krajami Zachodnich Bałkanów oraz nowe wnioski o przystąpienie ze strony Ukrainy, Gruzji i Mołdawii, UE powinna zastanowić się nad przyjęciem „proporcjonalnego i odpowiednio zarządzanego podejścia do integracji”.

Zdaniem Charlesa Michela „rozwiązanie mogłoby polegać na stopniowej i postępującej integracji zachodzącej podczas procesu akcesyjnego”.

Przewodniczący Rady Europejskiej mówił o utworzeniu europejskiej wspólnoty geopolitycznej, w ramach której UE w większym stopniu pełniłaby rolę lidera politycznego. Jednym z głównych obszarów współpracy w ramach tej wspólnoty byłaby polityka zagraniczna. „Celem jest osiągnięcie konwergencji i pogłębienie współpracy operacyjnej, aby sprostać wspólnym wyzwaniom w zakresie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa na naszym kontynencie” – powiedział przewodniczący,

a następnie doprecyzował: „Inicjatywa ta w żaden sposób nie ma na celu zastąpienia rozszerzenia ani znalezienia nowego pretekstu do odkładania spraw na później. Nie stanowi ona również gwarancji dla państw uczestniczących, że pewnego dnia będą one należeć do UE”. (at)

W odpowiedzi na popieraną przez państwo instrumentalizację migrantów na granicach zewnętrznych UE – EKES zorganizował konferencję na ten temat, podkreślając dynamikę europeizacji polityki migracyjnej. Autorytarni przywódcy wykorzystują cierpienie ludności, by szantażować Europę, gdyż mają świadomość luk istniejących w polityce migracyjnej na kontynencie.

Konferencja W kierunku europeizacji polityki migracyjnej? Wnioski, które należy wyciągnąć z instrumentalizacji migrantów i wojny w Ukrainie odbyła się w połączeniu z posiedzeniem Sekcji Stosunków Zewnętrznych (REX).

Należy odnotować, że instrumentalizacja migrantów przez reżim białoruski nie była pierwszym tego rodzaju przypadkiem, gdyż podobnych nadużyć dopuszczały się Turcja, Libia i Maroko.

Jeśli chodzi o instrumentalizację migrantów jako broń w ręku autorytarnych przywódców, wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas stwierdził: Głównym wnioskiem płynącym z naszej polityki jest to, że będziemy celem ataków dopóty, dopóki nie zdołamy stworzyć wspólnego i uzgodnionego systemu migracyjnego.

Przewodnicząca EKES-u Christa Schweng podkreśliła: Kryzys uchodźczy pokazał, że migracja rzutuje na wszystkie państwa członkowskie. UE musi wykorzystać ten impuls, by posunąć się naprzód w realizacji nowego paktu o migracji i azylu i wprowadzić zmianę systemową niezbędną do opracowania racjonalnej i opartej na prawach polityki azylowej i migracyjnej UE.

Nadszedł czas na geopolitykę. Wojna wywiera taki sam wpływ na europejską opinię publiczną jak pandemia, podczas której wykazaliśmy się podobną jednością. Jest to bardzo istotne – zaznaczył wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas. (at)

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wezwał instytucje UE do przyjęcia zasady zerowej tolerancji wobec postaw i praktyk państw członkowskich, które utrudniają pracę społeczeństwa obywatelskiego i ograniczają jego przestrzeń w Europie.

By przeciwstawić się takim zjawiskom, EKES zwraca się do UE o podjęcie szeregu środków, np. o wstrzymanie wypłaty funduszy unijnych, krajom, które nie szanują wartości UE, aby zapewnić pełny udział społeczeństwa obywatelskiego na wszystkich etapach kształtowania polityki i zachować demokrację uczestniczącą w Europie.

W opinii „Rola organizacji społeczeństwa obywatelskiego jako strażników wspólnego dobra w odbudowie społeczeństw i gospodarek UE po pandemii” EKES stwierdził, że europejskie społeczeństwo obywatelskie nadal napotyka wiele istotnych przeszkód, a jego przestrzeń jest znacznie ograniczana w niektórych częściach UE. Dzieje się tak pomimo tego, że społeczeństwo obywatelskie odegrało kluczową rolę w łagodzeniu skutków pandemii i pomimo przykładnej pomocy, jakiej udziela uchodźcom ukraińskim od pierwszych dni rosyjskiej agresji.

Społeczeństwo obywatelskie było główną siłą pomagającą nam przejść przez okres pandemii. Obecnie kryzys ukraiński jasno pokazuje wartość i znaczenie społeczeństwa obywatelskiego dla naszych demokracji, powiedział sprawozdawca opinii Ioannis Vardakastanis.

Teraz, gdy społeczeństwo obywatelskie będzie miało do odegrania kluczową rolę w odbudowie po wyniszczającym kryzysie COVID-19, co będzie wymagało udziału wszystkich sił społecznych, UE musi zapewnić możliwość dialogu między społeczeństwem obywatelskim a decydentami politycznymi. Brak takiego dialogu jest jedną z głównych przeszkód, jakie napotyka europejskie społeczeństwo obywatelskie na wszystkich poziomach.

Inną przeszkodą jest brak znaczącego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w procesy decyzyjne dotyczące ważnych obszarów polityki i prawodawstwa.

Zdaniem EKES-u instytucje unijne muszą przyjąć zasadę zerowej tolerancji wobec takich postaw i muszą na nie reagować zdecydowanie i bezkompromisowo, gdyż zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w procesy kształtujące politykę jest nierozłącznie związane z wartościami i traktatami UE. Aby wyeliminować takie praktyki, należy wdrożyć regulacje prawne na szczeblu europejskim i krajowym.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny otrzymywać od władz unijnych, krajowych i lokalnych wsparcie finansowe i techniczne, aby rozwijać swe działania, jednak bez uszczerbku dla ich niezależności. (ll)

EKES przyjął nową rezolucję w sprawie zaangażowania zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego we wdrażanie i monitorowanie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności. Niedawne konsultacje pokazują, że wbrew uregulowaniom udział zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego jest niewystarczający.

Komitet wzywa do ustanowienia jasnych zasad, aby skutecznie temu zaradzić i przywrócić gospodarkę na odpowiednie tory. Podczas debaty na temat przyjęcia rezolucji przewodnicząca EKES-u Christa Schweng zaznaczyła, że niezbędne jest zaangażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w reformy wskazane w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności, aby poprawić jakość, przejrzystość i wdrażanie nowych strategii politycznych. Gonçalo Lobo Xavier, wiceprzewodniczący grupy ds. europejskiego semestru, podzielił się niektórymi kluczowymi ustaleniami z konsultacji.

Zorganizowane społeczeństwo obywatelskie ogólnie pozytywnie ocenia ostateczną treść krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności. Niemniej często przykłada się w nich zbyt małą wagę do wymiaru społecznego – podkreślił. Przewodniczący grupy ds. europejskiego semestru Javier Doz Orrit przedstawił główne zalecenia. Zaapelował również do państw członkowskich, by pilnie spełniły zasady określone w Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, a Komisję Europejską i Parlament wezwał do egzekwowania tych przepisów. Wiceprzewodniczący grupy ds. europejskiego semestru Luca Jahier zaprezentował niektóre dobre praktyki i stwierdził, że problem braku skutecznego, odznaczającego się wysoką jakością udziału organizacji społeczeństwa obywatelskiego w zarządzaniu gospodarczym UE nie zostanie rozwiązany, jeśli nie przeprowadzi się reformy europejskiego semestru.

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej, który również wziął udział w debacie, podkreślił wpływ rosyjskiej inwazji na Ukrainę na globalną odbudowę gospodarczą i na UE, a także kroki potrzebne do poradzenia sobie z sytuacją i do dalszego rozwoju. (tk)

Polityka spójności ma kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia kryzysu związanego z COVID-19, osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i zmniejszenia dysproporcji w Europie. W niedawnej opinii EKES ostrzega, że najpoważniejszym wyzwaniem w najbliższej przyszłości jest wojna w Ukrainie.

Potrzebne są natychmiastowe działania, by pomóc uchodźcom i zapewnić integrację europejską Ukrainy. EKES podkreślił w swej opinii, że zdecydowanie popiera bezzwłoczne przystąpienie Ukrainy do UE i wzywa do odpowiedniego dostosowania polityki spójności i związanych z nią instrumentów finansowych.

Konkretnie sugeruje utworzenie odrębnego funduszu unijnego, by ułatwić powojenną odbudowę i rozwój. W opinii przyjętej na majowej sesji plenarnej przeanalizowano komunikat Komisji Europejskiej na temat sprawozdania „Spójność w Europie do 2050 r.”

Sprawozdanie to zostało opublikowane dwa tygodnie przed rosyjską inwazją na Ukrainę i w związku z tym nie uwzględnia jej skutków. Sprawozdawca Krzysztof Balon powiedział: W perspektywie krótko- i średnioterminowej największym wyzwaniem dla polityki spójności jest rosyjska napaść, która w rzeczywistości jest również aktem agresji wobec Unii Europejskiej. Współsprawozdawca Gonçalo Lobo Xavier dodał: Polityka spójności nadal jest podstawowym narzędziem odbudowy i zwiększania odporności europejskiej gospodarki, a szczególną uwagę należy zwrócić na MŚP.  (tk)

Wojna w Ukrainie, która spowodowała bezprecedensowy napływ uchodźców szukających schronienia w UE, wskazuje na pilną potrzebę skutecznych, ludzkich i humanitarnych wspólnych europejskich przepisów dotyczących migracji i azylu w otwartej, ale równie bezpiecznej strefie Schengen, zgodnie z opinią Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES-u) przyjętą na sesji plenarnej w maju.

Rosyjska wojskowa agresja na Ukrainę całkowicie zmieniła sytuację. Jest to największe zagrożenie dla funkcjonowania strefy Schengen i bezpieczeństwa UE w całej jej historii. Przerażające wydarzenia w Ukrainie potwierdzają, że bezpieczeństwo zewnętrznych granic strefy Schengen i stabilność są warunkami wstępnymi wewnętrznego bezpieczeństwa Europy, powiedział Krzysztof Balon, sprawozdawca opinii „Pakiet dotyczący unii bezpieczeństwa/pakiet dotyczący Schengen”

Dodał też, że EKES popiera stanowisko Komisji, zgodnie z którym wszelkie przypadki zamykania granic między krajami strefy Schengen powinny mieć charakter tymczasowy.

W opinii, która zawiera ocenę niedawnego pakietu Komisji aktualizującego zasady funkcjonowania strefy Schengen, EKES stwierdził, że dążenie państw członkowskich do bezpieczeństwa będzie skuteczniejsze, jeżeli zamiast wprowadzać kontrole na granicach wewnętrznych, zwiększą one i wzmocnią współpracę i koordynację między organami wykonawczymi.

W opinii położono duży nacisk na zagwarantowanie, by zarządzając granicami, migracją i azylem, UE i państwa członkowskie przestrzegały zawsze Karty praw podstawowych, zwłaszcza prawa do swobodnego podróżowania i osiedlania się, a także prawa do azylu i zasady non-refoulement. To samo dotyczy wszystkich form współpracy policyjnej i sądowej między państwami członkowskimi.

EKES wezwał państwa członkowskie do proaktywnego wspierania mechanizmu solidarności i podziału odpowiedzialności za zarządzanie migracją, zgodnie z przepisami nowego paktu o migracji i azylu.

Mechanizmy solidarności mogą być rozwijane między państwami członkowskimi w oparciu o dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony, która właśnie została uruchomiona w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę i którą EKES przyjął z dużym uznaniem. Komisja powinna rozważyć wdrożenie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony dla osób spoza UE w przypadku przyszłych poważnych kryzysów wymagających pilnych działań.

Ponadto EKES ponownie wyraził swoje zaniepokojenie w związku z tym, że Rumunia, Bułgaria, Chorwacja i Cypr nadal pozostają wykluczone ze strefy Schengen oraz przyłączył się do wezwania Komisji, by Rada podjęła szybkie i zdecydowane działania na rzecz zmiany tego stanu rzeczy. (ll)

Jego zdaniem skuteczność planu zwiększyłyby bardziej zdecydowane działania w czterech obszarach. Poza tym z zadowoleniem stwierdza, że wiele jego propozycji zostało w nim uwzględnionych.

W przyjętej na majowej sesji plenarnej opinii EKES wyraził aprobatę dla planu działania Komisji Europejskiej na rzecz gospodarki społecznej, w którym uwzględniono wiele z jego propozycji przedstawianych przez ponad 10 lat.

Jesteśmy zachwyceni, że ten długo oczekiwany plan został przyjęty, lecz to dopiero początek pracy, powiedział sprawozdawca opinii Giuseppe Guerini. Nadszedł czas na realizację planu za pomocą śmiałych i długoterminowych środków. EKES opracował wiele nowatorskich i konkretnych propozycji zapewniających pełne spożytkowanie potencjału gospodarki społecznej w jak największej liczbie państw członkowskich.

EKES wyodrębnił cztery kluczowe części planu, w których – jego zdaniem – można by przedsięwziąć bardziej stanowcze działania:

• sprawniejsze formy współpracy między organami administracji publicznej a przedsiębiorstwami społecznymi współpracującymi w zakresie świadczenia usług w interesie ogólnym na poziomie lokalnym, przy czym w dyrektywie w sprawie zamówień publicznych należy wyraźnie odróżnić realizację interesu ogólnego od działalności napędzanej przez konkurencję,

• działania regulacyjne, być może za pomocą wytycznych, w celu wyjaśnienia wymogów dotyczących dostępu do pomocy państwa oraz puli wsparcia dostępnej dla państw członkowskich, tak by mogły wykorzystać całą możliwą elastyczność na pomoc dla przedsiębiorstw społecznych; proponowana przez Komisję organizacja warsztatów i seminariów internetowych nie będzie wystarczająca,

• stworzenie przez państwa członkowskie z pomocą UE systemu gwarantowanych kredytów i pożyczek na wzór systemu już istniejącego dla MŚP w całej UE; słuszne jest wprowadzanie nowych produktów finansowych w celu wykorzystania finansowania prywatnego na przedsiębiorstwa społeczne, lecz wiele z nich potrzebuje wsparcia w dostępie do codziennego kredytu,

• specjalne opodatkowanie gospodarki społecznej jest dobrym pomysłem, lecz państwa członkowskie potrzebują wsparcia na drodze do skoordynowanej harmonizacji podatkowej, być może w formie dobrych praktyk w niektórych z nich, takich jak zwolnienia podatkowe z tytułu zysków niepodzielonych, obniżki stawek VAT, obniżki kosztów ubezpieczenia społecznego lub zwolnienia z nich. (dm)

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) w opinii przyjętej na majowej sesji plenarnej popiera inicjatywę Komisji Europejskiej dotyczącą rozszerzenia wykazu przestępstw UE o wszystkie formy przestępstw z nienawiści i nawoływania do nienawiści i zachęca Radę do przyjęcia tego wniosku.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego bezpośrednio doświadczyły nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści, zarówno gdy były ich ofiarami, jak i gdy pomagały dotkniętym nimi społecznościom. W związku z tym Komitet uznaje potrzebę ochrony godności ludzkiej, praw podstawowych i równości. Demokracja i sama UE nie są możliwe, jeśli ludzie żyją w lęku i wstydzie – stwierdził sprawozdawca Cristian Pîrvulescu.
Dzięki postępowi w mediach społecznościowych i swobodzie przemieszczania się sfera publiczna UE stała się bardziej zintegrowana. Dlatego też do skutecznego zwalczania nienawiści niezbędne są obecnie wspólne podstawy. Podnoszenie świadomości i edukacja są również niezbędne do określenia wpływu takich zjawisk i zapobiegania im. Komitet zaleca zwrócenie szczególnej uwagi na osoby, które odgrywają ważną rolę w zwalczaniu nienawiści, takie jak nauczyciele, dziennikarze i pracownicy organów ścigania. Wzywa również przywódców politycznych do odpowiedzialnego działania.

EKES podkreśla kluczową rolę partnerów społecznych na poziomie lokalnym w zapobieganiu przestępstwom z nienawiści i ich zwalczaniu. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego są naszymi społecznymi strażnikami walki z nienawiścią – powiedziała współsprawozdawczyni Milena Angełowa. UE musi promować ich kodeksy postępowania i dobre praktyki oraz zapewnić większe finansowanie, tak aby jak najlepiej wykorzystać ich wiedzę fachową. (gb)

Gwałtowny wzrost przypadków pracy dzieci i pracy przymusowej, a także ciągłe wykorzystywanie pracowników na całym świecie sprawiają, że działania UE na rzecz godnej pracy stają się coraz pilniejsze.

Zorganizowane 4 maja wysłuchanie „Godna praca na całym świecie” zgromadziło członkinie i członków EKES-u oraz przedstawicielki i przedstawicieli instytucji europejskich, Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), środowiska akademickiego i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Wysłuchanie miało na celu zebranie poglądów, które zostaną wykorzystane w przygotowywanej opinii EKES-u na ten temat skupiającej się na przyjętym w lutym komunikacie Komisji „Godna praca na całym świecie” oraz na wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Dzięki tym inicjatywom Komisja pragnie uczynić z UE lidera w zakresie godnej pracy zarówno w Europie, jak i na świecie, a także umożliwić milionom ludzi godną pracę i godne życie.

„Marzy nam się przyszłość, w której praca ma godny charakter. Niestety nie jest to rzeczywistością dla setek milionów ludzi na całym świecie, co utrudnia osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju”, stwierdziła sprawozdawczyni opinii María del Carmen Barrera Chamorro.

Pandemia COVID-19 jeszcze pogorszyła sytuację w świecie pracy; wiele państw odnotowuje wzrost przypadków niepewnych warunków pracy. Sytuacja ta nieproporcjonalnie dotknęła kobiety, a także grupy szczególnie wrażliwe: dzieci i pracowników w gospodarce nieformalnej. Liczba dzieci zmuszonych do pracy zaczęła się zwiększać już przed pandemią i wzrosła o ponad 8 mln w okresie między 2016 i 2020 r., mimo spadku odnotowanego we wcześniejszych latach.

Obecnie 160 mln dzieci, tj. jedno na dziesięć na całym świecie, pracuje. 25 mln osób znajduje się w sytuacji pracy przymusowej. Z powodu braku adekwatnego zabezpieczenia społecznego dodatkowo 46 mln dzieci może zostać zmuszonych w najbliższej przyszłości do podjęcia pracy.

Celem inicjatywy UE jest zachęcanie do bardziej zrównoważonych i odpowiedzialnych praktyk na rynku wewnętrznym, w krajach spoza UE i we wszystkich globalnych łańcuchach wartości. Kluczowymi narzędziami będzie polityka UE w zakresie przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw. Planuje się również wprowadzenie instrumentu prawnego zakazującego sprzedaży produktów pochodzących z pracy przymusowej. Wszystkie strategie polityczne będą promować równość i niedyskryminację.

„Z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę Komisji, ale potrzebne są ambitniejsze działania i zintegrowana polityka oparta na uniwersalnych prawach człowieka. Godna praca leży w interesie ludzi, ale także przedsiębiorstw, konsumentów i planety”, stwierdziła María del Carmen Barrera Chamorro. (ll)

W wysłuchaniu EKES-u 8 kwietnia z udziałem czołowych podmiotów polityki w dziedzinie niepełnosprawności, w tym partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, na pierwszy plan wysunęła się potrzeba zwiększenia wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza młodych. Pomimo starań w dziedzinie prawa z danych wynika, że z powodu stereotypów przedstawiających osoby z niepełnosprawnościami jako niewydajne wiele z nich nadal doświadcza dyskryminacji w miejscu pracy.

Głównym wnioskiem było to, że w nowej strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami dostrzega się problemy młodych ludzi z niepełnosprawnościami w dziedzinie zatrudnienia i kształcenia. Jednak partnerzy społeczni wciąż jeszcze nie wiedzą, jak ambitne będą te wysiłki.

Młode osoby z niepełnosprawnościami muszą pokonywać przeszkody stojące na drodze do zatrudnienia zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. W istocie stopa bezrobocia osób z niepełnosprawnościami jest nieproporcjonalnie wysoka w porównaniu z ogółem społeczeństwa, zwłaszcza w przypadku kobiet i ludzi młodych. Zgodnie z najnowszymi danymi dostępnymi na szczeblu UE mają one o 24,4% mniejsze szanse na przyjęcie do pracy. Wydaje się, że pandemia COVID-19 jeszcze bardziej pogłębiła te nierówności.

Daphne Nathalie Ahrendt, starsza kierowniczka ds. badań w Eurofound, przedstawiła wyniki badania Fundacji: 27% respondentów z niepełnosprawnościami jest bezrobotnych w porównaniu z 12% ankietowanych bez niepełnosprawności. 55% z nich uznaje swą sytuację finansową za niestabilną w stosunku do 38% rówieśników bez niepełnosprawności. Przeważająca większość respondentów z niepełnosprawnościami jest bardziej narażona na depresję i samotność.

Zdaniem Francescy Sbianchi z komitetu młodzieży Europejskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami „wiele osób z niepełnosprawnościami ponosi wyższe koszty życia, w związku z czym by zapewnić sobie godne życie, musi polegać na zasiłkach i usługach wsparcia”. Jednym z podstawowych warunków wyeliminowania w pewnym stopniu nierówności jest umożliwienie tym osobom zachowania zasiłków w chwili rozpoczęcia pracy, gdyż potrzebują czasu na osiągnięcie niezależności finansowej.

Stefan Tromel z Międzynarodowej Organizacji Pracy zwrócił uwagę, że choć nowe formy zatrudnienia są szansą na włączenie szerszej rzeszy osób z niepełnosprawnościami, dane OECD pokazują, że istnieje luka w umiejętnościach cyfrowych tych osób i osób bez niepełnosprawności, a praca zdalna musi pozostać swobodnym wyborem. By wypełnić tę lukę i poprawić dostępność miejsc pracy, związki zawodowe muszą współpracować z partnerami społecznymi: rady społeczno-gospodarcze w we wszystkich krajach mogą być odpowiednim forum współpracy.

Osoby z niepełnosprawnościami spotykają się z większą dyskryminacją w młodym wieku. Wziąwszy pod uwagę, że 2022 jest Europejskim Rokiem Młodzieży, konieczne jest lepsze zrozumienie realiów, z którymi boryka się ta szczególna grupa. (rl)

Komitet wzywa Komisję Europejską do przeprowadzenia bardziej ukierunkowanych ocen skutków jej wniosków dotyczących nowych źródeł finansowania z budżetu UE z myślą o spłacie długu w ramach NextGenerationEU.

EKES ogólnie zgadza się z proponowanymi dochodami z zasobów własnych UE dla unijnego budżetu. Powinny one jednak być stabilne i sprawiedliwe oraz nie stanowić obciążenia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

W opinii przyjętej na majowej sesji plenarnej EKES wzywa również Komisję do zapewnienia, że jej wnioski będą uwzględniać wstrząsy gospodarcze, a także ostrzega, że cele tych wniosków mogą nie zostać osiągnięte ze względu na konsekwencje wyższych kosztów energii związanych z wojną w Ukrainie.

„Sposób działania nowych zasobów własnych nie powinien szkodzić budżetowi innych programów i instrumentów unijnych; należy także uniknąć zwiększania udziału zasobów własnych opartych na DNB” – powiedział sprawozdawca opinii Philip von Brockdorff. Współsprawozdawca Antonio García del Riego dodał: „EKES z zadowoleniem przyjmuje wysiłki OECD na rzecz tego, by globalne korporacje płaciły podatki tam, gdzie ma miejsce ich działalność gospodarcza i tworzenie wartości. Ostrzega jednak, że unijne przedsiębiorstwa nie powinny znaleźć się w niekorzystnych warunkach konkurencji ze względu na to, że musiałyby wdrożyć nowe zasady wcześniej niż ich najwięksi partnerzy handlowi”. (tk)

Należy dokonać przeglądu przepisów dotyczących łączenia przedsiębiorstw, przeciwdziałania praktykom monopolistycznym i kontroli pomocy państwa, tak aby służyły one ambicjom klimatycznym i cyfrowym Unii oraz przyczyniały się do osiągnięcia strategicznej autonomii. Będzie to wymagało ogromnych inwestycji. W dwóch nowych opiniach EKES wyjaśnia, jak taki przegląd przeprowadzić.

Debata przeprowadzona 19 maja na sesji plenarnej EKES-u dotyczyła dwóch nowych sprawozdań poświęconych polityce konkurencji i pomocy państwa w dziedzinie usług zdrowotnych i społecznych w zmienionej sytuacji na świecie.
W opinii „Polityka konkurencji gotowa na nowe wyzwania”, EKES wezwał Komisję Europejską, by dogłębniej niż kiedykolwiek zreformowała obecną unijną politykę konkurencji. 

Środki podjęte w odpowiedzi na pandemię COVID-19, a następnie rosyjską agresję na Ukrainę w ogromnym stopniu pomogły przedsiębiorstwom, ale wymagają jeszcze poprawy. Należy również zadbać o to, by kryteria kwalifikowalności umożliwiały korzystanie z tych środków wszystkim sektorom i nie wykluczały przedsiębiorstw najbardziej dotkniętych trudnościami. 

Jeśli chodzi o ogólne ramy prawa konkurencji, choć dostosowano je do szeregu wyzwań, to zmiany nie poszły wystarczająco daleko, jeśli chodzi o strategiczne cele UE, czyli transformację ekologiczną i cyfrową, a także zwiększanie odporności. EKES podkreślił, że ich realizacja wymaga ogromnych inwestycji publicznych i prywatnych oraz maksymalnego wsparcia.

Środki służące kontroli koncentracji i łączenia przedsiębiorstw niekiedy zdają się być przeszkodą w utrzymaniu konkurencyjności wobec Stanów Zjednoczonych i Chin. Przepisy dotyczące nadużywania pozycji dominującej niekoniecznie są dostosowane do nowych wyzwań ekologicznych i cyfrowych. 

Proponujemy pewne dostosowania techniczne, aby ułatwić dostęp do wsparcia, ale również lepsze sposoby uwzględniania innowacji i rozwoju cyfrowego. Sformułowaliśmy również sugestie, aby umożliwić wszystkim sektorom, a nie tylko przemysłowi, czerpanie korzyści. Mam na myśli zwłaszcza sektor handlu i MŚP, powiedziała sprawozdawczyni Emilie Prouzet.

W drugiej opinii EKES wypowiedział się w sprawie pomocy państwa w dziedzinie usług zdrowotnych i społecznych. 

Pandemia COVID-19 pokazała, że systemy ochrony socjalnej i opieki zdrowotnej muszą być zdolne do szybkiego dostosowania się do wszelkich zmian, stwierdził sprawozdawca Giuseppe Guerini (Grupa „Różnorodność Europy”, IT). Środki, które proponujemy, pomogłyby uprościć i przyspieszyć udzielanie pomocy przez państwo.

EKES zwrócił uwagę, że sektor ten ma niewielki wpływ na konkurencję transgraniczną. Usługi zdrowotne i społeczne są w większości organizowane lokalnie w obrębie poszczególnych krajów i zasadniczo korzysta się z nich tam, gdzie są świadczone. Pomoc państwa dla tego sektora nie powinna być traktowana jako zniekształcanie konkurencji.

Inna ważna propozycja dotyczy dozwolonego pułapu pomocy państwa. EKES uważa, że pułap zgłaszania pomocy Komisji (obecnie 500 000 EUR w ciągu trzech lat budżetowych), co uruchamia jednocześnie długotrwały i złożony proces, powinien być dla tych usług wyższy niż dla innych usług świadczonych w interesie ogólnym. Byłoby to uzasadnione ich rolą z punktu widzenia interesu publicznego, ograniczonym wpływem na handel transgraniczny i powrotem inflacji. (dm)

W opinii zaproponowanej przez Komisję Konsultacyjną ds. Przemian w Przemyśle (CCMI) i przyjętej sesji plenarnej w maju Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) zaleca, by Komisja Europejska i rządy krajowe – w porozumieniu ze wszystkimi podmiotami w przemyśle opakowaniowym – podjęły w cyklu życia każdego produktu kroki niezbędne do zwiększenia zgodności sektora z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Większość ogromnej ilości materiałów opakowaniowych stosowanych obecnie do zapewnienia bezpieczeństwa, higieny, transportu, konserwacji, prezentacji i użycia wszelkiego rodzaju towarów – niezależnie od tego, czy są one przeznaczone do celów przemysłowych, budowlanych, systemów łączności czy konsumpcji indywidualnej – jest wytwarzana z włókien węglowych lub metalowych, których zasoby są ograniczone.

Przyszłe prawodawstwo UE powinno skupiać się na całym cyklu życia produktów, by krzewić gospodarkę o obiegu zamkniętym. Dla zrównoważonej przyszłości zasadnicze znaczenie mają produkcja, konsumpcja i przetwarzanie odpadów w przemyśle opakowaniowym – stwierdził sprawozdawca opinii Matteo Carlo Borsani.

W opinii zawarto wykaz preferowanych surowców: opakowanie wytworzone z włókien naturalnych oraz innych naturalnych materiałów może zapewnić wzrost oddzielony od zużycia zasobów. Materiały odnawialne są trwałe, atrakcyjne, nadają się do recyklingu i ulegają biodegradacji.

Zmienia się również percepcja konsumentów i ich sposób obchodzenia się z opakowaniami. Niezwykle istotne jest, by przemysł i konsumenci zmienili związane z nimi nawyki.

EKES apeluje również o nawiązanie w przemyśle opakowaniowym europejskiego dialogu społecznego z udziałem federacji pracodawców i związków zawodowych. Biorąc pod uwagę znaczenie opakowań we wszystkich sektorach gospodarki, w opinii podkreślono również potrzebę ustanowienia przez Komisję Europejską dorocznego forum ds. opakowań i odpadów opakowaniowych. Skupiałoby ono zainteresowane strony i przedstawicieli instytucji europejskich, których zadaniem byłoby monitorowanie wdrażania dyrektywy oraz określenie najlepszych praktyk w odniesieniu do przepisów dotyczących zrównoważonych opakowań. (ks/rl)

W opinii przyjętej na majowej sesji plenarnej Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) popiera komunikat Komisji Europejskiej w sprawie zrównoważonych obiegów węglowych i uważa, że wspólna polityka rolna (WPR) musi zapewnić ramy strategiczne torujące drogę do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną w rolnictwie.

W odpowiedzi na pilną potrzebę działań w dziedzinie klimatu Unia Europejska ustanowiła w prawie swój cel, którym jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w całej gospodarce do 2050 r. Aby osiągnąć ten ambitny cel, należy stworzyć zrównoważone i odporne na zmianę klimatu obiegi węgla poprzez kluczowe działania, takie jak recykling dwutlenku węgla ze strumieni odpadów, zrównoważonych źródeł biomasy lub bezpośrednio z atmosfery oraz zwiększenie skali rozwiązań w zakresie usuwania dwutlenku węgla, które wychwytują dwutlenek węgla (CO₂) z atmosfery i składują go w perspektywie długoterminowej.

Rozwiązanie kwestii neutralności emisyjnej w Europie wymaga zarówno łagodzenia emisji gazów cieplarnianych i znalezienia alternatyw dla węgla kopalnego w sektorze gospodarczym, jak i zwiększenia liczby pochłaniaczy dwutlenku węgla – stwierdził sprawozdawca opinii, Arnold Puech d'Alissac. Dodał, że EKES popiera komunikat Komisji Europejskiej w sprawie obiegów węgla, w którym proponuje się dwa rozwiązania w zakresie usuwania i sekwestracji dwutlenku węgla: rozwiązania oparte na zasobach przyrody (znane jako uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla) i przemysłowe rozwiązania technologiczne.

EKES zachęca zatem Komisję Europejską do przyjęcia całościowego podejścia do tego tematu: zwiększenie liczby pochłaniaczy dwutlenku węgla i zastąpienie w jak największym stopniu węgla kopalnego będzie wymagało większej produkcji biomasy, co będzie miało wpływ na sektor gruntów. Sektor gruntów może odgrywać aktywną rolę w walce z globalnym ociepleniem, wpisując się w szerzej zakrojony proces przechodzenia ku zrównoważonemu systemowi żywnościowemu

Uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla powinna być postrzegana nie tylko jako szansa biznesowa, lecz także jako podstawowy element przyszłości europejskiego rolnictwa i sposób przeciwdziałania zmianie klimatu. Jednostki emisji dwutlenku węgla muszą wynagradzać za wykonaną usługę, a mianowicie sekwestrację dwutlenku węgla z atmosfery, lecz muszą również wspierać przechodzenie sektora rolnictwa do niskoemisyjności.

Komitet podkreśla także decydującą rolę WPR, która musi stworzyć ramy polityczne torujące drogę do przejścia na rolnictwo niskoemisyjne, tak by powodowało ono mniej emisji i sekwestrowało więcej. Zaznacza jednak także, że składowanie dwutlenku węgla nie powinno być warunkowością WPR, lecz wręcz przeciwnie – że należy stworzyć i wspierać odpowiedni rynek. EKES uważa, że rozwój sekwestracji dwutlenku węgla będzie wymagał jasnych ram prawnych, wspólnych dla państw członkowskich, z uwzględnieniem różnic w poziomie inwestycji i wsparcia, które państwa członkowskie mogą zapewnić. (ks)

Niezależność energetyczna ma kluczowe znaczenie dla przyszłości Europy: UE musi jak najszybciej zabezpieczyć dostawy energii, uniezależniając się od rosyjskiego gazu i znacznie przyspieszając przestawienie się na czystą energię. Tak brzmi główny wniosek przyjętej na sesji plenarnej w maju opinii autorstwa Thomasa Kattniga, Aleny Mastantuono i Simo Tiainena „REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie”.

EKES popiera komunikat Komisji Europejskiej w sprawie REPowerEU, który został przyjęty przez kolegium w tym samym dniu co opinia, i stwierdza, że odpowiada on celom Zielonego Ładu i europejskiej unii energetycznej. Ponadto we wniosku przedstawiono nowe działania mające na celu zwiększenie produkcji zielonej energii, dywersyfikację dostaw i zmniejszenie popytu na rosyjski gaz, co doprowadziło do znaczących wzrostów cen na rynku energii elektrycznej z powodu manipulacji na rynku.

Komitet ostrzega również, że UE musi zachować szczególną ostrożność, zastępując rosyjski gaz innymi zasobami, gdyż trzeba uwzględnić ich wpływ na środowisko oraz perspektywę uzależnienia się na nowo od państw trzecich, które nie podzielają europejskich wartości.

Obecna sytuacja geopolityczna wywołana przez rosyjską napaść na Ukrainę jeszcze bardziej wywindowała i tak już niebotyczne ceny energii, z którymi UE boryka się od kilku miesięcy. Niezwykle istotne jest zatem podjęcie natychmiastowych kroków w celu złagodzenia skutków wysokich cen dla europejskich gospodarstw domowych, rolników, przedsiębiorstw i przemysłu. (mp)

Od sierpnia 2020 r. autorytarny reżim Aleksandra Łukaszenki przeprowadza zmasowany atak na społeczeństwo obywatelskie, niezależnych dziennikarzy, blogerów i pisarzy w Białorusi. EKES opublikował raport informacyjny na temat sytuacji mediów w tym kraju, w którym sformułował zalecenia dotyczące tego, jak pomóc białoruskim przedsiębiorstwom medialnym i dziennikarzom, którym udało się wydostać z kraju, oraz tym, którzy pozostali i walczą z reżimem.

Tatjana Babrauskienė, członkini EKES-u i sprawozdawczyni raportu informacyjnego „Wspieranie niezależnego sektora mediów w Białorusi”, zaprezentowała go na majowej sesji plenarnej EKES-u, podkreślając znaczący wkład wyznaczonej ekspertki i niezależnej dziennikarki białoruskiej Hanny Liubakowej w przygotowanie raportu i stwierdzając, jak ważne jest, by uznać podziwu godną pracy białoruskich dziennikarzy, którzy bardzo często narażają własne życie i swoje rodziny po to, byśmy mogli poznać prawdę. Naszym obowiązkiem jest ich chronić i wspierać.

Z uwagi na to, że sytuacja mediów w Białorusi jest kwestią, która dotyczy całej Europy, EKES proponuje, by państwa członkowskie nie tylko nawiązały współpracę z białoruskimi niezależnymi agencjami informacyjnymi, ale pomogły im w rozpowszechnianiu i przekazywaniu wiadomości z tego kraju.

Raport informacyjny zawiera następujące konkretne zalecenia i stanowi globalny przykład wspierania wolności mediów w sytuacji kryzysowej:
• zniesienie wiz dla białoruskich dziennikarzy szukających schronienia przed represjami;
• utworzenie funduszy unijnych i krajowych w państwach członkowskich w celu wspierania białoruskich wolnych mediów i dziennikarzy;
• zapewnienie prawnego, finansowego i psychologicznego wsparcia dla represjonowanych dziennikarzy;
• integracja białoruskich niezależnych dziennikarzy w państwach członkowskich UE poprzez zatrudnienie lub stypendia;
• likwidacja biurokracji w uzyskiwaniu pomocy finansowej UE;
• udogodnienia informatyczne umożliwiające dostęp do internetu i narzędzi cyfrowych w celu obejścia cenzury.

Uczestnicy zorganizowanego przez EKES wysłuchania nt. „Polityka na rzecz młodzieży na Bałkanach Zachodnich jako część planu innowacji dla regionu” potwierdzili znaczenie młodzieży dla przyszłości Bałkanów Zachodnich. Zwrócili również uwagę na problem drenażu mózgów i na to, w jaki sposób przekształcenie tego zjawiska w „przepływ mózgów” może pobudzić wzrost gospodarczy i rozwój na Bałkanach Zachodnich.

Członkini EKES-u Dragica Martinović Džamonja stwierdziła: Młodzi ludzie to bogactwo kluczowe dla rozwoju i podstawowy czynnik pokoju i stabilności.

Wypowiadając się w podobnym tonie, Andrej Zorko, także członek EKES-u, dodał: Młodzież nie powinna być przedmiotem projektu, ale aktywnym uczestnikiem kształtowania polityki.

Dafina Peci, dyrektor Europejskiej Stolicy Młodzieży Tirana 2022 podkreśliła znaczenie młodzieży i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, omawiając prace Platformy Młodzieży Bałkanów Zachodnich działającej od wielu lat w sześciu krajach regionu.

Drenaż mózgów można przekształcić w pozyskiwanie mózgów

Nieodpowiednia edukacja, brak umiejętności, złe warunki zatrudnienia i ograniczone możliwości sprawiają, że młodzi ludzie nie mogą liczyć na dostatnią przyszłość.

Albert Hani, sekretarz generalny regionalnego biura ds. współpracy na rzecz młodzieży, powiedział, że 52% młodych chciałoby żyć gdzie indziej. Jeśli rządy chcą przekonać młodzież do pozostania na miejscu, muszą pokazać, że działają, by zaspokoić jej potrzeby i uwzględnić jej priorytety.

Milica Škiljević, kierowniczka projektów w Open School w Belgradzie, zwróciła uwagę na brak informacji o ścieżkach kariery zawodowej i perspektywach zatrudnienia. 

Ognjen Marković, szef zespołu w Laboratorium Projektów na rzecz Młodzieży Bałkanów Zachodnich w Radzie Współpracy Regionalnej, omówił wartość dodaną udziału młodzieży, która może wnieść umiejętności i wiedzę fachową pod warunkiem, że będzie traktowana na równej stopie z decydentami politycznymi.

Inicjatywa dotycząca gwarancji dla młodzieży w regionie Bałkanów Zachodnich, przy udziale sieci młodzieży i podmiotów krajowych, mogłaby stanowić początek procesu reform, wzmacniając potencjał zatrudnienia wśród młodego pokolenia w regionie. (at)

W imieniu EKES-u jego wiceprzewodnicząca Giulia Barbucci wzięła udział w 42. edycji brukselskiego biegu na 20 km, który odbył się 29 maja, wraz z przedstawicielami innych instytucji UE, w tym z przewodniczącą Parlamentu Europejskiego Robertą Metsolą.

Według Barbucci wydarzenie to ma istotną wymowę, zwłaszcza teraz. Zwieńczony sukcesem brukselski bieg na 20 km, w którym uczestniczyło 33 000 obywateli europejskich i przedstawicieli instytucji UE, był ważnym przesłaniem pokoju i wyrazem jedności z Ukrainą – powiedziała.

W tegorocznym biegu udział wzięło ponad 33 000 osób reprezentujących 137 narodowości, jak również 800 pracowników unijnych startujących w drużynie „Running for Europe” (Bieg dla Europy). Tak jak w 2021 r., bieg wygrał Belg Amaury Paquet, który przebiegł 20 km w czasie 1:00:01.

Tegoroczny bieg miał wykazać, że Unia Europejska jest zjednoczona z Ukrainą. Fundusze zebrane podczas tej imprezy zostaną przekazane Narodowej Organizacji Skautów Ukrainy na zakup żywności, lekarstw, śpiworów i innych niezbędnych artykułów, a także na koordynację wsparcia psychologicznego dla osób i społeczności dotkniętych konfliktem. (ehp)

Heiko Willems, członek Grupy Pracodawców w EKES-ie

Półprzewodniki stanowią zasadniczy element wielu sektorów gospodarki i obszarów życia – zarówno dla przemysłu, jak i dla konsumentów. Są także niezbędne dla osiągnięcia celów zielonej i cyfrowej transformacji. Europejski akt w sprawie czipów, przedstawiony przez Komisję Europejską 8 lutego 2022 r., ma zapewnić Unii bezpieczeństwo dostaw, odporność i pozycję lidera w zakresie technologii i zastosowań półprzewodników.

Wzmocnienie europejskiego ekosystemu półprzewodników wymaga inwestycji prywatnych i znacznego wsparcia ze strony sektora publicznego. Dlatego w nachodzących latach Komisja planuje zainwestować w ten sektor 43 mld EUR. Znaczna część budżetu zostanie jednak jedynie przesunięta z innych programów, zaś całość budżetu to zaledwie około jedna trzecia środków, które do 2025 r. na ten sam cel zamierzają uruchomić Chiny. Zarazem przyznawanie znacznej pomocy państwa może skutkować inwestycjami, które pod względem ekonomicznym nie utrzymają się i mogą mieć negatywny wpływ na rynek.

UE musi skoncentrować się też na potrzebach europejskiego przemysłu. Biegłość w zakresie produkcji elementów o niewielkich rozmiarach (< 10 nm) nie jest jedynym czynnikiem decydującym o sukcesie ekosystemu półprzewodników. Trzeba również wziąć pod uwagę mocne strony europejskiego przemysłu półprzewodników.

Łańcuch wartości półprzewodników należy do najbardziej zglobalizowanych. Dlatego tworzenie zamkniętego łańcucha wartości w każdej części świata nie miałoby sensu z ekonomicznego punktu widzenia. Szczegółowa analiza mocnych i słabych stron europejskiego ekosystemu półprzewodników ma raczej posłużyć jako punkt wyjścia do debaty na temat tego, jak ukierunkowane inwestycje mogłyby zwiększyć odporność Europy. Równolegle Unia powinna wzmacniać międzynarodowe partnerstwa w tym zakresie.

Jest to niezbędne na wypadek ewentualnych środków nadzwyczajnych o bardzo dalekosiężnych skutkach. Priorytetowe traktowanie zamówień dla sektorów krytycznych, programy wspólnych zakupów i kontrola wywozu to poważne ingerencje w rynek, które należy stosować tylko w sytuacjach wyjątkowych.

Na czerwcowej sesji plenarnej EKES będzie debatował o opinii na temat europejskiego aktu w sprawie czipów (INT/984).