Een betere toekomst voor jongeren en steun voor Oekraïense oorlogsslachtoffers: zo luiden de twee thema’s van de EESC-prijs voor het maatschappelijk middenveld van dit jaar. 

Kandidaten kunnen zich nu aanmelden voor de prijs van het EESC voor het maatschappelijk middenveld 2022, waarmee innovatieve en creatieve projecten en initiatieven in twee categorieën zullen worden beloond: jongeren mondiger maken en hulp verlenen aan Oekraïense burgers die zijn getroffen door de verschrikkelijke gebeurtenissen in hun door oorlog verscheurde land.

De maximaal zes winnaars zullen samen een bedrag van 60 000 euro mogen verdelen, met drie winnaars per categorie. 

Het thema van categorie 1 is jongeren mondiger maken. Het EESC zal de winnaars kiezen uit projecten die tot doel hebben een betere toekomst voor en met jongeren in Europa te creëren, inspelen op de specifieke behoeften van jonge Europeanen en ertoe bijdragen dat zij mondiger worden en kunnen deelnemen aan het economische en sociale leven. 

Het thema van categorie 2 luidt: Europese maatschappelijke organisaties voor Oekraïne. De prijs is een eerbetoon van het EESC aan iedereen die dagelijks actief humanitaire hulp biedt aan Oekraïners, en vluchtelingen helpt bij zowel hun aankomst als tijdens hun integratie in de Europese samenleving.

Alle maatschappelijke organisaties, individuen en particuliere ondernemingen die non-profitinitiatieven opzetten, kunnen meedingen naar de prijs. Alle initiatieven en projecten moeten in de EU worden uitgevoerd, met uitzondering van de projecten van categorie 2, die ook in Oekraïne mogen worden uitgevoerd. 

Deadline voor projecten: 31 juli 2022 om 10 uur (Belgische tijd)

Prijsuitreiking: 14-15 december 2022, Brussel

Een volledig overzicht van de criteria en het onlineaanmeldingsformulier zijn te vinden op onze website.

De EESC-prijs voor het maatschappelijk middenveld is bedoeld om meer bekendheid te geven aan de buitengewone manier waarop het maatschappelijk middenveld bijdraagt aan de totstandbrenging van een Europese identiteit en een Europees burgerschap en aan de bevordering van de gemeenschappelijke waarden die de Europese integratie schragen. (ll)

Slechts een week voor de top van de Raad van de EU heeft het EESC een resolutie aangenomen waarin het zich krachtig uitspreekt voor de onvoorwaardelijke toekenning van de status van kandidaat-lidstaat aan Oekraïne en toezegt dat Europese maatschappelijke organisaties zich zij aan zij met de Oekraïners zullen inzetten om het land met de wederopbouw sterker dan tevoren te maken.

Tijdens de zitting van juni heeft het EESC een tweede resolutie over Oekraïne aangenomen. De resolutie, getiteld Van hulp naar wederopbouw-voorstellen van het Europees maatschappelijk middenveld, benadrukt dat het land tot de EU moet worden toegelaten zodra het aan de vereisten voor het lidmaatschap voldoet. In de resolutie wordt duidelijk gesteld dat de kandidatuur van Oekraïne niet ten koste mag gaan van het lopende toetredingsproces van de landen van de Westelijke Balkan.

Ten aanzien van de wederopbouw van het land wordt in de resolutie gewezen op de onmiddellijke behoefte aan Europese en internationale financiële bijstand om een totale ineenstorting van de Oekraïense economie te voorkomen. 

EESC-voorzitter Christa Schweng zei: “Onze resolutie is een duidelijk signaal aan het adres van de Commissie en de Raad om Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen. Oekraïne verdient het en de Oekraïners moet een duidelijk Europees perspectief worden geboden."

De voorzitter van de groep Werknemers, Oliver Röpke, zei: “Wij zullen er samen met Oekraïne voor zorgen dat het land geleidelijk aan de normen van de Europese verdragen gaat voldoen om tot de Unie te kunnen toetreden.”

Stefano Mallia, voorzitter van de groep Werkgevers, verklaarde: “Wij roepen de EU-instellingen op om specifieke noodfinanciering voor kleine en middelgrote ondernemingen beschikbaar te stellen, die in de eerste plaats moet worden gebruikt om deze ondernemingen overeind te houden en vervolgens om ze te helpen groeien.”

Séamus Boland, voorzitter van de groep Maatschappelijke Organisaties, zei: “Actoren uit het maatschappelijk middenveld moeten centraal staan bij de planning en uitvoering van het toezicht op de humanitaire hulp van de EU en de lidstaten aan Oekraïne, zowel tijdens de oorlog als bij de wederopbouw van het land.”

Marta Barandiy, voorzitter van “Promote Ukraine”, zei: “We hebben uw hulp nodig om het land weer op te bouwen”, terwijl Mariya Korolchuk, die namens de ngo’s CORE en Funky Citizens sprak, in een zeer emotionele toespraak zei dat het Oekraïense volk vastbesloten is om te winnen en Oekraïne weer op te bouwen.

In zijn bijdrage bedankte Vsevolod Chentsov, hoofd van de missie van Oekraïne bij de EU, de lidstaten voor hun solidariteit en onderstreepte hij dat de status van EU-kandidaat “voor ons een moment van existentieel belang is”. (at)

In een nieuw pakket adviezen stelt het EESC dat de hele waardeketen van halfgeleiders moet worden versterkt, ook de laatste productiestadia, waarin COVID-19 cruciale lacunes aan het licht heeft gebracht.

Tijdens zijn zitting in juni heeft het EESC een pakket adviezen over de Chipverordening voor Europa goedgekeurd. Het EESC noemt de voorstellen van de Commissie een zeer goed initiatief om de tijdens COVID-19 geconstateerde tekorten aan te pakken, maar wijst er wel op dat de Commissie op bepaalde gebieden nog verder moet gaan. 

Wil de Europese industrie in strategisch opzicht veerkrachtig worden, dan is het allereerst zaak dat de hele halfgeleidersector in ogenschouw wordt genomen: “Het “van lab naar fabriek”-beginsel van de Commissie schiet tekort, want de waardeketen houdt niet op bij de fabricage”, benadrukt Heiko Willems, rapporteur van het EESC-advies over de Europese chipverordening.

Het EESC wijst erop dat de latere productiestadia – behuizing, testen en assemblage – niet voldoende aandacht krijgen. “Europese producten gaan soms naar Zuidoost-Azië voor hun behuizing en worden dan weer terug naar Europa verscheept: op die manier bereik je geen strategische autonomie, getuige de problemen die we de afgelopen jaren hebben ondervonden”, aldus Dirk Bergrath, rapporteur van het EESC-advies over het Europese ecosysteem van halfgeleiders (Chipwet).

Maar Europa moet wel open blijven, want de chipssector is een van de meest geglobaliseerde waardeketens ter wereld. Een gesloten waardeketen zou economisch gezien geen zin hebben. De juiste aanpak is volgens het EESC om een evenwicht te vinden tussen het versterken van de capaciteiten van Europa en het versterken van partnerschappen met gelijkgezinde landen. 

Om het tekort aan halfgeleiders te verminderen moet de EU op een aantal fronten in actie komen: toegang tot grondstoffen, O&O-faciliteiten, intellectuele eigendom, technologische knowhow en geschoolde arbeidskrachten. Hiervoor zijn omvangrijke investeringen en steun van de publieke sector nodig. De Commissie is voornemens de komende jaren 43 miljard euro te investeren. Een groot deel van deze middelen is echter al gereserveerd voor andere programma’s, zoals Horizon Europa en Digitaal Europa, en zal alleen maar worden omgeboekt. 

“Waar blijft het verse geld voor de industrie?”, vraagt Stoyan Tchoukanov, rapporteur van het EESC-advies Gemeenschappelijke Onderneming “Chips”. “Vergelijk dat eens met de VS, die in de periode 2021-2026 52 miljard USD investeren, en met China, dat van plan is tot 2025 150 miljard USD te investeren. Zelfs een kleiner land als Zuid-Korea wil tot 2030 450 miljard USD investeren. 

De EU zal extra overheidsmiddelen moeten zien te vinden en het EESC dringt er bij de Commissie op aan om haar investeringsplannen nader uit te werken. Er zullen ook meer particuliere investeringen nodig zijn om 43 miljard euro bijeen te kunnen brengen. 

Volgens de Commissie mag de staatssteun voor baanbrekende faciliteiten, d.w.z. faciliteiten die in Europa nog niet bestaan, tot 100 % van de financieringskloof bedragen, zodat technologiesectoren die vanwege geopolitieke ontwikkelingen of gezien hun strategische belang bijzonder kwetsbaar zijn de nodige steun krijgen. 

“We zijn het er allemaal over eens dat projecten ook met overheidsgeld moeten worden gefinancierd, aangezien we in Europa in bepaalde opzichten sterk afhankelijk zijn en capaciteit tekort komen waar we er juist extra behoefte aan hebben”, aldus de drie rapporteurs, “maar bij 100 % staatssteun gaan de alarmbellen af, want dan kun je ook met projecten komen die niet echt haalbaar zijn.” De economische levensvatbaarheid van zulke faciliteiten moet worden gewaarborgd, althans op middellange termijn, zonder subsidiewedloop, zonder overcapaciteit en zonder marktverstoringen.
 

De door staten georganiseerde instrumentalisering van migranten, bedoeld om de EU te destabiliseren, en de ongekende toestroom van vluchtelingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne vragen om een herziening van het Europese migratiebeleid. Het EESC benadrukt dat de vluchtelingencrisis vraagt om een gemeenschappelijke respons, gebaseerd op solidariteit en verdeling van de lasten tussen de lidstaten. Tegelijkertijd wijst het erop dat de veiligheid en de mensenrechten van migranten moeten worden gewaarborgd. 

In het tijdens de zitting van juni goedgekeurde EESC-advies over de Instrumentalisering van migranten wordt benadrukt dat de respons van de EU deel moet uitmaken van een gemeenschappelijk, gedeeld en samenhangend migratiebeleid. 

De komende en langverwachte specifieke verordening op dit gebied moet voorzien in op solidariteit gebaseerde mechanismen voor het delen van de verantwoordelijkheid tussen de lidstaten. 

Vooral nu, met de oorlog in Oekraïne en de massale vluchtelingenstromen, is duidelijk geworden dat migratie gevolgen heeft voor alle lidstaten. Daarom moet het nieuwe migratie- en asielpact worden herzien om de systeemverandering teweeg te brengen die nodig is om een rationeel, op rechten gebaseerd asiel- en migratiebeleid te ontwikkelen. 

Rapporteur Stefano Palmieri: “We moeten blijven werken aan het consolideren van de reputatie van Europa als plaats waar humanitaire hulp wordt verleend en de eerbiediging van de mensenrechten wordt gewaarborgd.”

Met betrekking tot de “hybride dreigingen” waarvan derde landen zich bedienen om de eenheid van de EU op de proef te stellen, benadrukt corapporteur Pietro Vittorio Barbieri dat mensen niet de bedreiging vormen maar slachtoffer zijn van dergelijke tactieken. 

De betrokken migranten zijn zeer kwetsbaar en hebben bescherming nodig. De humanitaire bijstand moet voldoen aan de normen van de EU-wetgeving en aan de gevestigde praktijk inzake steun aan kwetsbare personen. Het EESC pleit voor een eerlijke, volledige en onmiddellijke erkenning van de rechten van geïnstrumentaliseerde migranten, waardoor grijze gebieden en situaties van administratieve onzekerheid worden vermeden. (at)

De gedeelde inspanningen van maatschappelijke organisaties tijdens het voorbije jaar hebben hun vruchten afgeworpen: de Conferentie over de toekomst van Europa heeft belangrijke resultaten opgeleverd over kwesties die Europeanen bezighouden. Met die boodschap verwelkomde EESC-voorzitter Christa Schweng de vicevoorzitter van de Europese Commissie voor Democratie en Demografie, Dubravka Šuica, op de EESC-zitting van 15 juni 2022.

“Na bijdragen van alle belanghebbenden werden er 49 voorstellen goedgekeurd op basis van de aanbevelingen van de burgers. Daaronder bevinden zich veel toekomstgerichte doelstellingen, bijvoorbeeld dat het EESC expliciet moet worden gemachtigd om participerende democratie te faciliteren en te waarborgen”, aldus mevrouw Schweng.

Ze voegde eraan toe dat ons nu een tweeledige uitdaging wacht: een manier vinden om de gestructureerde dialoog met het maatschappelijk middenveld zo goed mogelijk te ondersteunen, en gevolg geven aan de Conferentie. Daarbij moet de terugkoppeling grondig, eenvoudig en transparant zijn en de vorm van een onlinedashboard en een openbare doorlichting aannemen.

Mevrouw Šuica beklemtoonde dat het Comité “een essentieel onderdeel is van de democratie. Het versterkt het vertrouwen en verkleint de kloof tussen de burgers en de instellingen. Het komt er nu op aan om de Europeanen concreet te laten zien dat we dit unieke democratische experiment serieus nemen. Wie de EU wil hervormen om haar beter te laten functioneren, zal in de Commissie steeds een bondgenoot vinden. Een verdragswijziging mag echter geen doel op zich zijn. Met de bestaande verdragen kan en moet er al veel gedaan worden.”

Toen mevrouw Schweng de vervolgconferentie aankondigde, die zal plaatsvinden in het najaar van 2022, zei ze: “Dit evenement zal het hele proces legitimiteit verlenen, want het democratische systeem is kostbaar en, zoals de tragische gebeurtenissen in Oekraïne hebben aangetoond, mogen we het nooit als iets vanzelfsprekends beschouwen. We moeten de democratie verder ontwikkelen en bereiden haar nu voor op de toekomst.” (mp)

Met de verklaring over digitale rechten en beginselen en de dataverordening zet de EU opnieuw twee stappen op weg naar een digitale ruimte waarin de mens centraal staat, zo bleek uit een debat tijdens de EESC-zitting van juni.

Tijdens de zitting van 15 juni heeft het EESC een debat gehouden over digitale rechten en beginselen met professor Andrea Renda, senior onderzoeker en hoofd Global Governance, Regulering, Innovatie en Digitale Economie bij het CEPS. Het debat hield verband met de goedkeuring van de EESC-adviezen over de ontwerpen van de Europese verklaring over digitale rechten en beginselen en de Dataverordening.

Prof. Renda sprak zijn steun uit voor zowel de verklaring als de verordening als twee stukjes van de puzzel van het EU-regelgevingsstelsel in wording, dat een alternatief vormt voor zowel de VS, die worden gedomineerd door particulier bestuur in handen van gigantische ondernemingen, als het door de staat gecontroleerde China, waar de door grote techreuzen verworven gegevens een instrument van massaal overheidstoezicht zijn geworden.

Wij hebben nu eenmaal die ideeën over veiligheid en beveiliging, die niet alleen verantwoordelijker individuen en particuliere bedrijven vergen, maar ook scherpere en krachtigere regeringen die over de instrumenten beschikken om na te gaan wat veilig en beveiligd is en wat op het punt staat uit te groeien tot iets wat dat niet is,” zei hij. “En we hebben het over duurzaamheid - niet alleen voor het milieu, maar ook steeds meer voor de economie en de samenleving, want het model dat we tot nu toe hebben gezien is economisch en sociaal onhoudbaar.”

“Het is van groot belang dat de EU zich inzet voor digitale rechten en beginselen om de nog steeds bestaande digitale kloof te dichten, vooral als het gaat om de toegang tot online openbare en particuliere diensten voor vergrijzende en plattelandsbewoners”, aldus Philip von Brockdorff, rapporteur voor het EESC-advies over de ontwerpverklaring. 

Hij benadrukte dat de verklaring duurzame ontwikkeling moet ondersteunen, niet alleen met betrekking tot het milieu, maar ook ten aanzien van sociale duurzaamheid, waarbij de schadelijke gevolgen tot een minimum moeten worden beperkt en de positieve impact van digitale technologieën op de economie en de samenleving moet worden gemaximaliseerd.

Bij de uiteenzetting van het EESC-advies over de dataverordening benadrukte rapporteur Marinel Dănuț Muresan dat tegemoet moet worden gekomen aan de legitieme zorgen van het maatschappelijk middenveld: “De veiligheid van de EU-burgers is zeer belangrijk. Elke belanghebbende moet toegang hebben. We moeten datacenters ontwikkelen die de regels inzake cyberveiligheid naleven, zorgen voor permanente beroepsopleiding voor iedereen die gegevens verwerkt en eerlijke toegang voor alle belanghebbenden en met name kleine en middelgrote ondernemingen.” (dm)

Tijdens zijn jaarlijkse conferentie in juni riep de groep Europees Semester (ESG) opnieuw op tot deelname van het maatschappelijk middenveld en werd een permanent en gemeenschappelijk financieringsmechanisme voor investeringen voorgesteld om de crisisparaatheid en -responscapaciteit te vergroten.

De conferentie volgde op de recente resolutie van het Comité om de hervorming van het Europees Semester te bespreken, dat toezicht zal houden op de uitvoering van de nationale herstel- en veerkrachtplannen (NRRP’s). “Gezien de nieuwe opgaven waarvoor de EU staat, moet het Europees Semester worden geactualiseerd, versterkt en opengesteld voor de Europese maatschappelijke organisaties”, aldus Gonçalo Lobo Xavier,vicevoorzitter van de ESG.

Bij de opening van de conferentie bevestigde EESC-voorzitster Christa Schweng dat “het maatschappelijk middenveld een cruciale rol speelt voor het Europa van morgen”, terwijl Elisa Ferreira, Europees commissaris voor Cohesie en Hervormingen, verklaarde: “Als we aan toekomstige crises denken, moeten we niet denken aan één wondermiddel, maar aan tal van instrumenten en een goed gevulde gereedschapskist. We hebben diversificatie nodig."

De EU zal de komende jaren grootschalig moeten investeren. De panelleden vroegen zich af of deze herstelplannen structureel en permanent moeten worden gemaakt om gemeenschappelijke investeringen in sleutelsectoren te garanderen. “Europa moet onafhankelijk worden op energiegebied”, verklaarde Javier Doz Orrit, voorzitter van de groep Europees Semester, terwijl Stefano Palmieri, voorzitter van de afdeling Economische en Monetaire Unie (ECO), erop aandrong om “te zorgen voor een structurele transformatie van het systeem”.

Luca Jahier, vicevoorzitter van de groep Europees Semester, sloot de conferentie af met de erkenning van het belang van de herstel- en veerkrachtfaciliteit en de NRRP’s. “Met deze instrumenten hebben we in de afgelopen twee jaar meer gedaan dan in de voorbije 20 jaar”, zei hij. We moeten nu zorgen voor de deelname van het maatschappelijk middenveld, meer investeren, en de transitie versnellen.” (tk)

Tijdens een evenement ter viering van 20 jaar EESC-adviezen over industriële reconversie pleitten belangrijke industriële sectoren in de EU voor een meer datagestuurde en toekomstgerichte reactie op de ontwrichting als gevolg van COVID-19, de Russische agressie, de klimaatcrisis en de industriële en sociale transformatie.

Op 8 juni vierde het EESC het 20-jarig bestaan van zijn adviescommissie Industriële Reconversie (CCMI). Vertegenwoordigers van de mijnbouw-, de energie-, de defensie- en de lucht- en ruimtevaartindustrie benadrukten dat, in een radicaal veranderde wereld, uit het EU-beleid zowel de industriële eisen als de sociale context duidelijk naar voren moeten komen. 

Bij de opening van het evenement benadrukte EESC-voorzitter Christa Schweng dat we “moeten samenwerken met het maatschappelijk middenveld, de EU-instellingen en alle belanghebbenden om samen oplossingen te vinden voor de uitdagingen waarmee onze industrieën worden geconfronteerd.”

Thierry Breton, commissaris voor de Interne markt, prees het EESC voor de manier waarop “het een sleutelrol blijft spelen in vraagstukken van industriebeleid.” Hij deelde zijn gehoor mee dat de opgaven in verband met klimaatverandering, de pandemie en de oorlog aan de grens van de EU betekenen dat Europa dringend in staat moet zijn om zijn industriële lot in eigen handen te nemen

Pietro Francesco De Lotto, voorzitter van de CCMI, benadrukte de rol van de Commissie bij het stellen van nieuwe vragen, het anticiperen op nieuwe analysegebieden en het inbrengen van nieuwe deskundigheid in de discussies om ervoor te zorgen dat met de standpunten van alle belanghebbenden rekening wordt gehouden. “De adviescommissie Industriële Reconversie staat model voor een nieuwe bezinning op de toekomst van de sociale dialoog in de Europese instellingen,” zei hij.

Monika Sitárová, vicevoorzitter van de CCMI, verklaarde: “Onze verslagen vormen de bewijsbasis voor onze adviezen en aanbevelingen. Wij gebruiken onze ervaring met de sociale dialoog om industriële reconversie en de sociale gevolgen daarvan aan te pakken, in te spelen op veranderingen en bij te dragen tot oplossingen die maatschappelijk aanvaardbaar zijn. (ks)

Op de dag van het Europees burgerinitiatief (EBI), die dit jaar door het EESC op 2 juni werd georganiseerd, benadrukten sprekers en activisten dat een grotere impact van het EBI ook een grotere populariteit betekent.

Het EESC greep het tienjarig bestaan van het EBI aan om zowel terug te kijken op de behaalde resultaten en ondervonden problemen als vooruit te blikken op de toekomst. Sprekers en activisten schetsten een gemengd beeld: terwijl er opmerkelijke successen zijn geboekt, kent het EBI ook tekortkomingen en zwakke punten, met name wat de impact, toegankelijkheid en zichtbaarheid ervan betreft.

“Vandaag vieren we het tienjarig bestaan van dit transnationale participatie-instrument, dat nog altijd enig in zijn soort is”, aldus EESC-voorzitter Christa Schweng bij de opening van het evenement. “Tien jaar is een lange tijd: we hebben beslist enige ervaring opgedaan. Tegelijkertijd is het ook een korte tijd: we moeten nog het nodige leren en verbeteren en ervoor zorgen dat het burgerinitiatief in het institutionele proces van de EU de plaats krijgt die het verdient.”

De voorzitter van het EESC kondigde het besluit van het EESC aan om een standpunt over relevante succesvolle initiatieven in te nemen voordat de Europese Commissie erop reageert, te beginnen met Red de bijen. Het EESC zal ook extra aandacht besteden aan jongeren en nagaan hoe de lidstaten omgaan met de mogelijkheid om de minimumleeftijd voor het ondertekenen van een EBI te verlagen tot 16 jaar; tot nu toe is die verlaging in één lidstaat doorgevoerd (in drie andere lidstaten is de algemene kiesgerechtigde leeftijd al 16 of 17 jaar).

Vicevoorzitter Dubravka Šuica van de Commissie: “Het EBI is een voorbeeld van het vermogen van de instellingen om onze binding met de burgers aan te passen, te veranderen en te verbeteren. Wij moeten nu verder werken aan een ecosysteem van democratische innovatie, burgerparticipatie en democratische participatie.”

EP-lid Helmut Scholz opperde dat het Europees Parlement, als het via verdragswijzigingen naar aanleiding van de Conferentie over de toekomst van Europa het initiatiefrecht op wetgevingsgebied zou krijgen, de taak op zich zou kunnen nemen ervoor te zorgen dat daadwerkelijk gevolg wordt gegeven aan succesvolle burgerinitiatieven. 

Tijdens een van de workshops werd nader ingegaan op het succes van recente EBI’s. De betrokken initiatiefnemers wezen op het gebrek aan substantiële financiële middelen voor campagnes, die volgens hen ca. 300 000 EUR kosten. Ondersteuning van ngo’s is dan ook van cruciaal belang om de vereiste één miljoen handtekeningen te kunnen verzamelen. Zij benadrukten dat mensen ngo’s vertrouwen en daarom eerder bereid zijn om hun handtekening te zetten en de door de lidstaten verlangde persoonlijke informatie te verstrekken. 

Tijdens een andere sessie werd gekeken naar de populariteit van het EBI onder jongeren, die vaak tot de initiatiefnemers behoren, zij het niet van de meest succesvolle initiatieven. De sprekers gingen na hoe de instellingen meer jongeren kunnen aanmoedigen om gebruik te maken van instrumenten als het Europees burgerinitiatief. Jonge activisten benadrukten dat politieke educatie op jonge leeftijd in de hele EU noodzakelijk is om te voorkomen dat dergelijke instrumenten alleen toegankelijk zijn voor een kleine groep hoogopgeleiden. Klik hier voor meer informatie over het evenement. (dm/rl)