Christa Schweng and Ann Hardt

Op de dag van het Europees burgerinitiatief (EBI), die dit jaar door het EESC op 2 juni werd georganiseerd, benadrukten sprekers en activisten dat een grotere impact van het EBI ook een grotere populariteit betekent.

Het EESC greep het tienjarig bestaan van het EBI aan om zowel terug te kijken op de behaalde resultaten en ondervonden problemen als vooruit te blikken op de toekomst. Sprekers en activisten schetsten een gemengd beeld: terwijl er opmerkelijke successen zijn geboekt, kent het EBI ook tekortkomingen en zwakke punten, met name wat de impact, toegankelijkheid en zichtbaarheid ervan betreft.

“Vandaag vieren we het tienjarig bestaan van dit transnationale participatie-instrument, dat nog altijd enig in zijn soort is”, aldus EESC-voorzitter Christa Schweng bij de opening van het evenement. “Tien jaar is een lange tijd: we hebben beslist enige ervaring opgedaan. Tegelijkertijd is het ook een korte tijd: we moeten nog het nodige leren en verbeteren en ervoor zorgen dat het burgerinitiatief in het institutionele proces van de EU de plaats krijgt die het verdient.”

De voorzitter van het EESC kondigde het besluit van het EESC aan om een standpunt over relevante succesvolle initiatieven in te nemen voordat de Europese Commissie erop reageert, te beginnen met Red de bijen. Het EESC zal ook extra aandacht besteden aan jongeren en nagaan hoe de lidstaten omgaan met de mogelijkheid om de minimumleeftijd voor het ondertekenen van een EBI te verlagen tot 16 jaar; tot nu toe is die verlaging in één lidstaat doorgevoerd (in drie andere lidstaten is de algemene kiesgerechtigde leeftijd al 16 of 17 jaar).

Vicevoorzitter Dubravka Šuica van de Commissie: “Het EBI is een voorbeeld van het vermogen van de instellingen om onze binding met de burgers aan te passen, te veranderen en te verbeteren. Wij moeten nu verder werken aan een ecosysteem van democratische innovatie, burgerparticipatie en democratische participatie.”

EP-lid Helmut Scholz opperde dat het Europees Parlement, als het via verdragswijzigingen naar aanleiding van de Conferentie over de toekomst van Europa het initiatiefrecht op wetgevingsgebied zou krijgen, de taak op zich zou kunnen nemen ervoor te zorgen dat daadwerkelijk gevolg wordt gegeven aan succesvolle burgerinitiatieven. 

Tijdens een van de workshops werd nader ingegaan op het succes van recente EBI’s. De betrokken initiatiefnemers wezen op het gebrek aan substantiële financiële middelen voor campagnes, die volgens hen ca. 300 000 EUR kosten. Ondersteuning van ngo’s is dan ook van cruciaal belang om de vereiste één miljoen handtekeningen te kunnen verzamelen. Zij benadrukten dat mensen ngo’s vertrouwen en daarom eerder bereid zijn om hun handtekening te zetten en de door de lidstaten verlangde persoonlijke informatie te verstrekken. 

Tijdens een andere sessie werd gekeken naar de populariteit van het EBI onder jongeren, die vaak tot de initiatiefnemers behoren, zij het niet van de meest succesvolle initiatieven. De sprekers gingen na hoe de instellingen meer jongeren kunnen aanmoedigen om gebruik te maken van instrumenten als het Europees burgerinitiatief. Jonge activisten benadrukten dat politieke educatie op jonge leeftijd in de hele EU noodzakelijk is om te voorkomen dat dergelijke instrumenten alleen toegankelijk zijn voor een kleine groep hoogopgeleiden. Klik hier voor meer informatie over het evenement. (dm/rl)