Όλα ξεκίνησαν στα σύνορα. Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, πήγα στο συνοριακό σημείο διέλευσης, όχι ακόμη για επαγγελματικούς λόγους, αλλά για να μεταφέρω ανθρωπιστική βοήθεια. Στα σύνορα συνέρρεε πλήθος κόσμου, κυρίως γυναίκες και παιδιά, των οποίων όλα τα σχέδια είχαν ανατραπεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Συνάντησα γυναίκες που είχαν καταφέρει να συσκευάσουν όλα τους τα υπάρχοντα σε ένα και μόνο σακίδιο πλάτης και είχαν περπατήσει για δεκάδες χιλιόμετρα μέχρι να φτάσουν στα σύνορα, κουβαλώντας τα παιδιά τους στο καροτσάκι. Είχαν αφήσει πίσω στην Ουκρανία τους συζύγους και τους γιους τους και δεν γνώριζαν ούτε πού θα περνούσαν τη νύχτα ούτε ποιος θα τις φιλοξενούσε.
Στην Ουκρανία πήγα λίγο αργότερα, αυτή τη φορά ως δημοσιογράφος, για να δείξω πώς μεταμορφώνει ο πόλεμος την ανθρώπινη ζωή.
Άκουσα την ιστορία της Ίνας από τη Μαριούπολη, η οποία επί τρεις εβδομάδες κρυβόταν στο υπόγειο και έβλεπε τα σώματα των γειτόνων να κείτονται στον δρόμο, αλλά δεν μπορούσε να τα θάψει, επειδή οι βομβαρδισμοί δεν έλεγαν να σταματήσουν.
Ο Πέτρο, επίσης από τη Μαριούπολη, μου είπε πώς έψαχνε να βρει νερό για να πιει στους σωλήνες των μαντεμένιων καλοριφέρ.
Και η 82χρονη Χαλίνα, η οποία είχε μείνει μόνη της στο σπίτι κατά τη διάρκεια του πολέμου, μου εξιστόρησε ότι είδε μία άλλη ηλικιωμένη γυναίκα: «Την πλησίασα και είδα ότι έκλαιγε. Της είπα, μην κλαις· όπου κι αν πας, θα ‘ρθω μαζί σου. Δεν θα σ’ αφήσω μόνη σου».
Θυμάμαι τα παιδιά από την Ουκρανία να μου λένε τι σημαίνει γι’ αυτά πόλεμος. Η πεντάχρονη Αλίσα, ήξερε ήδη ότι στον πόλεμο οι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και η 12χρονη Ζένια, μου ’πε με βεβαιότητα ότι ο Πούτιν δεν είναι πρόεδρος, αλλά δικτάτορας και τίποτα άλλο.
Άκουσα την ιστορία ενός κοριτσιού που το ’χε εγκαταλείψει η παρένθετη μητέρα του λίγο μετά τη γέννησή του και οι βιολογικοί γονείς του δεν το αναζήτησαν ποτέ.
Ο κατάλογος των ηρώων των ανταποκρίσεών μου είναι μακρύς. Κάθε όνομα κρύβει μια διαφορετική ιστορία που έχει σημαδέψει ο πόλεμος. Δεν είναι εύκολο να ακούει κανείς όλα αυτά, αλλά σε κάτι τέτοιες στιγμές ο δημοσιογράφος πρέπει να διατηρεί την ψυχραιμία του.
Δεν είναι η στιγμή να εκδηλώνουμε τα συναισθήματά μας· δεν είμαστε εκεί για να κλαίμε μαζί με τους ήρωές μας· μόνο για να ακούσουμε την ιστορία τους. Τα δάκρυα είναι για αργότερα, μετά τη δουλειά, στο σπίτι.
Οι Ουκρανοί μιλούν με προθυμία. Θέλουν να μιλήσουν για τις φρικαλεότητες που διαπράττουν οι Ρώσοι, θέλουν να καταρρίψουν τη ρωσική παραπληροφόρηση, σύμφωνα με την οποία οι Ουκρανοί προσποιούνται ότι δέχονται επιθέσεις και δολοφονούνται με τα ίδια τους τα χέρια.
Ως δημοσιογράφοι έχουμε καθήκον να πούμε στον κόσμο τι συμβαίνει πραγματικά στην Ουκρανία.