W planie działania na rzecz przemysłu neutralnego emisyjnie brakuje wizji, w jaki sposób zapewnić utrzymanie konkurencyjności przemysłu europejskiego i przyciągnąć inwestycje.
EKES ogólnie dobrze ocenia plan przemysłowy Zielonego Ładu i akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie, lecz uważa, że powinny doprecyzować, jakie konkretne działania zostaną podjęte w celu poprawy czynników związanych z lokalizacją, zwiększenia konkurencyjności gospodarek europejskich i wyróżnienia UE na tle jej rywali systemowych.
Bardzo krytycznie zapatrujemy się na to, że dopiero amerykańska ustawa o obniżeniu inflacji zdopingowała UE do działania – powiedziała Sandra Parthie, sprawozdawczyni opinii EKES-u „Plan przemysłowy Zielonego Ładu”. Wolelibyśmy, aby to nastąpiło wcześniej. UE powinna była zareagować bardziej stanowczo i z większym przekonaniem. Należało pokazać przedsiębiorstwom i obywatelom, że naprawdę chcemy, żeby Europa była nadal istotną lokalizacją dla przemysłu, oferującą dobre miejsca pracy i dobre wynagrodzenia dla pracowników.
W ostatnich dziesięcioleciach europejski przemysł stał się mniej konkurencyjny od przemysłu głównych rywali. PKB na mieszkańca w UE spadł z około 70% jego odpowiednika w USA w latach 2000 do poniżej 66%. W latach 1999–2020 udział USA i UE w światowych inwestycjach brutto zmalał odpowiednio z 29% do 20% i z 23% do 15%.
Aby odwrócić tę tendencję spadkową, EKES zaleca przeprowadzenie audytu służącego ustaleniu, w jaki sposób UE może kontrolować swoje łańcuchy wartości i usprawnić ich działanie oraz uniknąć nadmiernych zależności. Proponuje również poddanie wszystkich projektów przepisów UE kontroli pod kątem konkurencyjności.
Komitet uważa, że należy podjąć śmielsze działania, żeby rozwiązać problem biurokracji i czasu rozpatrywania wniosków. Na przykład w przypadku finansowania publicznego decyzje o przyznaniu wsparcia finansowego na projekty i dostępu do finansowania zabierają za dużo czasu. EKES sądzi, że potrzebne są środki zapobiegające przenoszeniu przez inwestorów działalności poza UE. W związku z tym trzeba zapewnić terminowe i dostępne finansowanie zarówno pod względem kosztów operacyjnych, jak i pod względem nakładów inwestycyjnych dla wszystkich rodzajów przedsiębiorstw niezależnie od ich rozmiaru.
Plan przemysłowy Zielonego Ładu nie spełnia również oczekiwań, jeśli chodzi o udzielanie pozwoleń: wymieniono w nim szereg technologii neutralnych emisyjnie, które powinny korzystać z szybkiej ścieżki wydawania pozwoleń i większego wsparcia finansowego na projekty, narażając inne sektory na większe trudności.
Zdaniem Komitetu plan przemysłowy Zielonego Ładu i akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie nadmiernie wybiórczo skupiają się na propagowaniu zielonych technologii i wybieraniu „zwycięzców”. Zamiast tego powinny one zachęcać do rozwoju zróżnicowanego przemysłu opartego na szerokim zakresie sektorów.
W Europie funkcjonuje wiele energochłonnych branż przemysłu ciężkiego i surowcowego, które wymagają dekarbonizacji i które nie zostały uwzględnione w planie przemysłowym Zielonego Ładu.
Złagodzenie unijnych zasad pomocy państwa może być kolejną pułapką, ponieważ może pogłębić przepaść między bogatszymi i biedniejszymi państwami członkowskimi. Te ostatnie nie mają przestrzeni fiskalnej, aby inwestować w transformację ekologiczną i wspierać osiągające najlepsze wyniki sektory i gospodarstwa domowe. Dlatego też aby zapewnić dodatkowe finansowanie transformacji na szczeblu UE, należy przeprowadzić poważną debatę nad Europejskim Funduszem na rzecz Suwerenności.
Z obliczeń Komisji Europejskiej wynika, że istnieje znaczny potencjał w zakresie tworzenia miejsc pracy w obszarze technologii neutralnych emisyjnie: 180 tys. pracowników jest potrzebnych do produkcji wodoru do ogniw paliwowych, 66 tys. do produkcji związanej z fotowoltaiką i 800 tys. do produkcji baterii.
Plan przemysłowy Zielonego Ładu sprzyja doskonaleniu umiejętności ekologicznych, lecz zdaniem Komitetu powinien wspierać rozwój szerokiego zakresu umiejętności potrzebnych w przemyśle. Powinien również przyspieszyć i ujednolicić wydawanie pozwoleń na pracę dla wykwalifikowanych pracowników pochodzących spoza Unii Europejskiej. (dm)
Przeczytaj mniej