W dniu 12 grudnia Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przyznał nagrody pięciu organizacjom społeczeństwa obywatelskiego opowiadającym się za równością szans dla kobiet i mężczyzn, podnoszącym świadomość na temat potencjału i osiągnięć kobiet oraz przyczyniającym się do wzmocnienia pozycji kobiet w społeczeństwie i gospodarce Europy. Nagrodę w wysokości 50 000 EUR podzielono między pięć zwycięskich projektów. Pierwszą nagrodę w wysokości 14 000 EUR otrzymała włoska organizacja Kobieca Toponimia. Pozostałe cztery nagrody po 9 000 EUR otrzymały w kolejności Ogólnopolski Strajk Kobiet, bułgarskie stowarzyszenie NAJA i jego projekt „Bajka”, Fińskie Stowarzyszenie Oprogramowania i E-biznesu i jego program „Kod Kobiet” oraz „The Brussels Binder” z Belgii.

Chcę podziękować za niezwykłe i ubogacające zgłoszenia – nie tylko zwycięzcom, ale wszystkim organizacjom, które uczestniczyły w tegorocznym konkursie. Ich projekty pokazują, że Europa jest gotowa, by uczynić społeczeństwo prawdziwie równym dla kobiet i mężczyzn. Dzięki takim projektom powoli zmienia się mentalność. Coraz częściej krytykuje się wykluczanie kobiet z życia publicznego i niedopuszczanie ich do pełnienia znaczących funkcji, a stereotypy o roli kobiet trafiają do lamusa – powiedział podczas ceremonii wręczania nagród przewodniczący EKES-u Luca Jahier.

Wiceprzewodnicząca EKES-u ds. komunikacji Isabel Caño Aguilar stwierdziła: Cieszę się, że tegoroczna Nagroda EKES-u dla Społeczeństwa Obywatelskiego poświęcona jest wzmocnieniu pozycji kobiet. Zgłoszone projekty świadczą, że ta walka jest ważna. Rozpoczyna się ona już od edukowania małych dzieci i kształtowania wyobrażeń, które pośrednio codziennie na nas oddziałują – na przykład kiedy spacerujemy ulicą lub bierzemy udział w konferencji. Te projekty walczą z segregacją horyzontalną na rynku pracy w sektorach zdominowanych przez mężczyzn, takich jak IT. Walczą przeciwko nierównościom na tak podświadomym poziomie, jak zmiana nazw ulic lub przeciwnie – nagłaśniają tę tematykę w rodzinnych miejscowościach.

Tegoroczny zwycięzca Kobieca Toponimia (Associazione Toponomastica femminile) pragnie uwypuklić w sferze publicznej rolę kobiet, która pozostaje niedostrzeżona lub niedoceniona, często od dłuższego czasu, dzięki zwiększeniu świadomości na temat ich udziału w życiu społecznym i historii. Stowarzyszenie zabiega o to, by imiona i nazwiska kobiet częściej trafiały na mapy małych i dużych miast, gdyż uważa, że toponimia – dziedzina badająca nazwy miejsc – dobrze unaocznia, jak społeczeństwo docenia zasługi swoich członków i członkiń.

Ostatnie badanie nazw miejsc publicznych w ok. 90% gmin włoskich pokazało, że na każde 100 ulic nazwanych na cześć mężczyzny jedynie 7,8% nazwano na cześć kobiety, z czego ok. 60% ma genezę religijną. Praktycznie nie ma miejsc nazwanych od znanych badaczek, przedsiębiorczyń, artystek i sportsmenek, co Kobieca Toponimia pragnie zmienić.

Projekt spotkał się z bardzo pozytywną reakcją i dołączyło do niego wiele gmin. Obecnie organizacja nawiązuje kontakty z innymi stowarzyszeniami w Europie, by szerzyć dobre praktyki.

Przyjmując nagrodę, przewodnicząca Toponomastica femminile Maria Pia Ercolini powiedziała: Potrzebne są przepisy, by zmienić społeczeństwo, lecz nie wystarczą do trwałej zmiany zachowań, jeśli nie będzie im towarzyszyć równoległa zmiana przekonań ludzi. Musimy zwalczać stereotypy i uprzedzenia. To nie jest wyłącznie kwestia feministyczna, to walka o społeczeństwo oparte na solidarności oraz o cywilizację.

Druga nagroda przypadła Ogólnopolskiemu Strajkowi Kobiet, największemu ruchowi kobiecemu w Polsce, który trafił na okładki światowych gazet w 2016 r. dzięki protestom w „Czarny Poniedziałek”. Poprzez protesty i marsze ruch domaga się zwiększenia praw kobiet i potępia ograniczanie przez rząd podstawowych wartości i swobód. Obecnie jego celem jest upodmiotowienie kobiet z małych i średnich miast w Polsce.

Na trzecim miejscu znalazł się bułgarski projekt „Bajka”. Jest on realizowany przez stowarzyszenie NAJA i za pomocą motywów z klasycznych bajek rozprawia się ze stereotypowym postrzeganiem dziewcząt i chłopców. Stereotypy te wciąż od najmłodszych lat kształtują światopogląd dzieci i ograniczają ich możliwości i wybory w przyszłości.

Czwarte miejsce zajął „Kod Kobiet”, czyli #mimmitkoodaa, program stworzony przez Fińskie Stowarzyszenie Oprogramowania i E-biznesu, aby obalić mit, że każdy programista z założenia jest mężczyzną. Program zachęca kobiety do szukania możliwości pracy w branży informatycznej oraz do ubiegania się o lepsze płace i perspektywy zawodowe.

Z kolei piąte miejsce przypadło belgijskiej inicjatywie The Brussels Binder, która tworzy bazę ekspertek w różnych dziedzinach polityki. Bazę danych prowadzi grupa wolontariuszek, które domagają się lepszej reprezentacji kobiet w europejskich debatach politycznych i – co za tym idzie – lepszego uwzględnienia potrzeb i punktu widzenia kobiet w przepisach i strategiach politycznych UE. Celem inicjatywy jest udostępnienie szerokiego grona specjalistek, które umożliwią większą różnorodność płci w panelach i mediach w Brukseli i w całej UE.

Tegoroczny temat „Więcej kobiet w europejskim społeczeństwie i gospodarce” przyciągnął 177 kandydatów, co stanowi drugą co do wielkości liczbę zgłoszeń w 11-letniej historii nagrody, tuż za tematem migracji w 2016 r. Zgłoszenia pochodzą z aż 27 państw członkowskich, co świadczy o tym, że i społeczeństwo, i jego organizacje autentycznie chcą położyć kres odmiennemu traktowaniu kobiet i mężczyzn, które wciąż jeszcze ma miejsce w Europie.

Nagrodę dla Społeczeństwa Obywatelskiego przyznaje się za „wybitne osiągnięcia z zakresu inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego”. Każdego roku nagroda poświęcona jest innemu aspektowi działań EKES-u. Tematem nagrody w 2018 r. były europejskie wartości, tożsamość i dziedzictwo kulturowe jako sposób na wzajemne przybliżenie Europejczyków.

Więcej szczegółów na temat tegorocznej Nagrody dla Społeczeństwa Obywatelskiego można znaleźć tutaj. Film na temat nagrodzonych projektów można obejrzeć tutaj.