De Belgische vereniging Grootouders voor het Klimaat
is genomineerd voor de prijs voor het maatschappelijk middenveld 2021, die door het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) wordt uitgereikt aan non-profitorganisaties, verenigingen en personen die zich inzetten voor een rechtvaardige transitie naar een koolstofarme en klimaatbestendige economie.
Naast de vereniging van grootouders uit Vlaanderen behoren vier kandidaten uit Estland, Roemenië, Slovenië en Spanje tot de kanshebbers.
Het EESC heeft deze vijf inspirerende projecten geselecteerd uit tientallen creatieve en innovatieve inzendingen uit 24 EU-lidstaten, wat getuigt van het enorme enthousiasme van het maatschappelijk middenveld uit alle hoeken van de EU om actief bij te dragen aan het realiseren van klimaatneutraliteit, een doelstelling voor 2050 waarop de EU zich in het kader van de Europese Green Deal heeft vastgelegd.
De volledige uitslag wordt bekendgemaakt op de prijsuitreiking die op 9 december tijdens de EESC-zitting in Brussel zal plaatsvinden. Het totale prijzengeld bedraagt 50 000 euro en zal onder de vijf winnaars worden verdeeld. De winnaar van de eerste prijs gaat met 14 000 euro naar huis, de overige finalisten elk met 9 000 euro.
De Grootouders voor het Klimaat willen met behulp van hun spaargeld een betere, duurzamere wereld achterlaten voor hun kleinkinderen. Met de campagne Onze spaarcenten voor hun toekomst
worden zo’n 2,4 miljoen Belgische grootouders aangespoord om hun spaargeld, in totaal ongeveer 910 miljard euro, te verschuiven naar duurzamere projecten.
De campagne is ook gericht op de financiële sector en de regering; zij worden opgeroepen om duurzame financiering te bevorderen en het geld van hun klanten duurzamer te beheren, met nadruk op groene investeringen.
De vereniging bevordert ook financiële geletterdheid op scholen, waarbij grootouders van leerlingen actief worden betrokken. Door middel van haar succesvolle nationale en lokale campagnes wil Grootouders voor het Klimaat benadrukken dat ouderen een cruciale rol kunnen spelen in de klimaatactie.
De vier andere genomineerden zijn (in alfabetische volgorde):
Associació Catalana Enginyeria Sense Fronteres - In een tijd waarin 11 % van de Spaanse huishoudens te kampen heeft met energiearmoede zet deze Catalaanse vereniging zich in voor klimaatrechtvaardigheid op basis van mensenrechten. Zij wil kansarme mensen in staat te stellen hun grondrecht op toegang tot basisvoorzieningen uit te oefenen. Om mensen die met energiearmoede worden geconfronteerd te betrekken bij de huidige debatten over de klimaatcrisis organiseert de vereniging bijeenkomsten waar zij over hun eigen situatie kunnen vertellen, sociale opvattingen kunnen veranderen en het gevoel kunnen krijgen dat zij geen slachtoffer zijn, maar veranderingen in gang kunnen zetten.
Ateliere Fara Frontiere (Werkplaats zonder Grenzen) – Met haar educlick
-project pakt deze Roemeense vereniging niet alleen sociale onrechtvaardigheid aan, maar vestigt zij ook de aandacht op de voordelen van de circulaire economie. Zij verzamelt afgedankte elektrische en elektronische apparaten, die dan in haar werkplaatsen door mensen aan de rand van de samenleving, zoals Roma, voormalige drugsverslaafden, daklozen en slachtoffers van geweld, worden opgeknapt. Computers en andere apparaten worden vervolgens gedoneerd aan scholen in landelijke en kansarme gebieden, ngo’s en overheidsinstellingen die zich inzetten voor kwetsbare kinderen.
Estonian Green Movement / Estonian Fund for Nature / Estonian Environmental Law Centre Het Estse ngo-netwerk zet zich in om de perceptie van hernieuwbare energie in het land, dat een van de grootste koolstofvoetafdrukken in de EU heeft, te veranderen. Het netwerk houdt zich bezig met communicatie over de energietransitie in Noordoost-Estland, waar de olieschalie-industrie uitgefaseerd zal moeten worden - een boodschap die niet erg enthousiast is ontvangen. In het kader van dit project is een platform opgezet voor een dialoog tussen alle partijen, met inbegrip van de regering. Ook heeft het netwerk meer aandacht weten te trekken voor klimaatkwesties en heeft het een nationale petitie opgezet waarin wordt opgeroepen tot klimaatneutraliteit.
Prostorož - Deze studio zonder winstoogmerk die zich bezighoudt met stadsplanning, heeft bewoners gemobiliseerd om de levensomstandigheden in de Sloveense hoofdstad Ljubljana, inmiddels een van de snelst opwarmende steden ter wereld, te verbeteren. Met het Hot Spots
-project werd mensen gevraagd om de heetste locaties van Ljubljana op een digitale kaart aan te wijzen. Dit leverde heel veel feedback op en allerlei duidelijke ideeën over wat er moet worden gedaan om oververhitting te voorkomen. Prostorož heeft de voorstellen voor koelingsmaatregelen aan het stadsbestuur voorgelegd, samen met een oproep om actie te ondernemen.
Cillian Lohan, vicevoorzitter van het EESC voor Communicatie, over het thema van de prijs: Klimaatverandering is een uitdaging waar we allemaal voor staan en die we alleen het hoofd kunnen bieden als we de handen ineenslaan. Laten we gebruik maken van hetgeen we van de COVID-19-crisis hebben geleerd en het herstel aangrijpen als een kans om de klimaatcrisis aan te pakken. We hebben nu nog tijd om enkele van de ergste gevolgen af te wenden en ons voor te bereiden op wat er komen gaat.
Lohan liet zich lovend uit over de creativiteit van de ingediende projecten: Positieve verhalen zijn van cruciaal belang om mensen en organisaties bij de klimaatreis te betrekken en hun het vertrouwen te geven dat we de strijd bij lange na nog niet verloren hebben. Onze prijs belicht geweldige voorbeelden van de inzet van het maatschappelijk middenveld, waaruit zonder enige twijfel blijkt dat de wil bestaat om veranderingen teweeg te brengen, dat onze medeburgers een schat aan ideeën hebben en dat de deskundigheid bestaat om deze ideeën te verwezenlijken.
Het EESC heeft de prijs in april uitgeloofd om te laten zien hoe belangrijk een bottom-upbenadering is op het gebied van klimaatactie en hoe noodzakelijk het is dat alle geledingen van de samenleving daarbij worden betrokken. Het Comité hoopt dat het mensen met deze prijs kan inspireren om deel uit te maken van de uitweg uit de klimaatcrisis en hen ertoe kan aanzetten om de systemen, normen en gedragingen die ons aan de rand van de afgrond hebben gebracht, te veranderen.
De prijs wordt inmiddels voor de 12e keer uitgereikt aan personen en ngo’s als bekroning van uitmuntende initiatieven vanuit het maatschappelijk middenveld
. Elk jaar wordt een ander thema gekozen dat een belangrijk werkterrein van het EESC bestrijkt. De bedoeling is dat de winnaars met het prijzengeld en de erkenning die zij krijgen hun projecten kunnen opschalen en hun gemeenschap nog meer kunnen helpen.
In 2020 heeft het EESC in plaats van zijn prijs voor het maatschappelijk middenveld eenmalig een solidariteitsprijs voor het maatschappelijk middenveld uitgereikt, die in het teken stond van de bestrijding van COVID-19. Met die prijs bracht het EESC hulde aan maatschappelijke organisaties, personen en particuliere bedrijven uit alle lidstaten die blijk hadden gegeven van uitzonderlijke solidariteit en burgerzin bij het bestrijden van de pandemie en het opvangen van de vreselijke gevolgen ervan. In 2019 stond de prijs voor het maatschappelijk middenveld in het teken van gendergelijkheid en empowerment van vrouwen.