Beste lezers,
In Europa als geografisch gebied hebben verschillende oorlogen jarenlang een bloedbad aangericht. Het lijdt geen twijfel dat het verleden een bloedige stempel heeft gedrukt in iedere Europese stad waar gevechten of burgeroorlogen hebben plaatsgevonden. De periode die we thans op het grondgebied van de Europese Unie doormaken is de langste periode zonder oorlog die we ooit hebben gekend. In dezelfde landen waar vroeger gevochten werd, leveren interregionale en transnationale instanties nu inspanningen om een vlotte werking van de constructie die EU wordt genoemd, te bevorderen. Qua symboliek kan dit zonder twijfel tellen, maar dat volstaat niet.
In de eerste decennia van de totstandbrenging van de EEG zagen we hoe landen lid wilden worden van deze gemeenschap en hoe het eengemaakte Europa zich vooral op basis van zijn economische mogelijkheden ontwikkelde. De tenuitvoerlegging van gemeenschappelijk beleid ter verbetering van de economische en sociale samenhang, en met name de gemeenschappelijke munt, waren belangrijke stappen in het proces, maar toch is er nog steeds geen sprake van volledige culturele en politieke convergentie. Een groot aantal Europese burgers vindt dat de vooruitzichten voor de Europese integratie niet zo rooskleurig zijn.
Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker is zich bewust van het probleem en heeft vorig jaar aan de Europese instellingen een zogenoemd “witboek”, met voorstellen voor de toekomst van Europa, voorgelegd. Het EESC heeft in heel Europa een openbare raadpleging over dit “witboek” gehouden en de voorstellen van het maatschappelijk middenveld aan de heer Juncker doen toekomen. Los van de analyse en evaluatie van elk van de vijf scenario’s in het witboek Juncker, staat het vast dat er in deze moeilijke omstandigheden geen ruimte is voor acrobatieën. Hoe dan ook wordt er in de voorstellen van het witboek i.v.m. de uitdagingen voor de toekomst van de EU geen enkele keer verwezen naar “democratie”. En niettemin is het juist de toepassing van dit begrip in de praktijk die ons uit de impasse kan halen!
Democratie veronderstelt deelname en geen inertie. Een burger die heeft geleerd deel te nemen aan procedures die hem aanbelangen, maakt aanspraken en stelt eisen, niet vanuit een eng corporatistisch maar vanuit een wezenlijk streven, en in het algemeen belang. Als de totstandbrenging van een politieke unie het resultaat is van een openbaar debat en onderlinge overeenstemming en vooral ook de eerbiediging van de democratische instellingen door alle lidstaten, dan is er hoop dat we een Europa tot stand zullen brengen dat in staat is de huidige en toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden.
Er kan veel over worden geschreven hoe democratie voor de huidige tijd oplossingen kan bieden, en dat alles zal ook wel kloppen. Ze moet alleen nog maar worden toegepast. Om er op Europees niveau gebruik van te maken, moeten we echter hebben geleerd hoe ze in ons eigen land in praktijk te brengen. Op 1 en 2 maart zal er een grote conferentie over de toekomst van de democratie in Europa worden gehouden, vlak naast de Akropolis, op dezelfde plek waar het begrip is ontstaan. Ik kijk ernaar uit om samen met Europese vooraanstaande gesprekspartners na te gaan welke omstandigheden leiden tot een verzwakking van de democratie en aan welke bedreigingen de democratie in Europa het hoofd moet bieden. Voorts willen we ook kijken naar het verband tussen democratie en de Europese wetgeving, naar de redenen waarom sociale ongelijkheid leidt tot uitholling van de sociale samenhang, alsook naar de nationale soevereiniteit van de lidstaten in het kader van de Europese integratie.
Ik zou de laatste zin van de toespraak die Elytis heeft gehouden toen hij de Nobelprijs in ontvangst nam, als volgt willen parafraseren: “Als de democratie ons ook maar één verzekering geeft, met name in deze “benepen” tijden, is het wel dat ons lot hoe dan ook in onze eigen handen ligt.”
Georges Dassis,
voorzitter van het EESC
Beste lezers,
In Europa als geografisch gebied hebben verschillende oorlogen jarenlang een bloedbad aangericht. Het lijdt geen twijfel dat het verleden een bloedige stempel heeft gedrukt in iedere Europese stad waar gevechten of burgeroorlogen hebben plaatsgevonden. De periode die we thans op het grondgebied van de Europese Unie doormaken is de langste periode zonder oorlog die we ooit hebben gekend. In dezelfde landen waar vroeger gevochten werd, leveren interregionale en transnationale instanties nu inspanningen om een vlotte werking van de constructie die EU wordt genoemd, te bevorderen. Qua symboliek kan dit zonder twijfel tellen, maar dat volstaat niet.
Eleonora Di Nicolantonio (edn)
Daniela Marangoni (dm)
Daniela Marangoni (dm)
Isabelle Henin (ih)
Jasmin Kloetzing (jk)
Katerina Serifi (ks)
Laura Lui (ll)
Leszek Jarosz (lj)
Marco Pezzani (mp)
Margarida Reis (mr)
Margarita Gavanas (mg)
Siana Glouharova (sg)
Silvia M. Aumair (sma)
Agata Berdys (ab)
Katerina Serifi (ks)
Europees Economisch en Sociaal Comité
Jacques Delorsgebouw, Belliardstraat 99, B-1040
Brussel, België
Tel. (+32 2) 546.94.76
E-mail: eescinfo@eesc.europa.eu
EESC Info verschijnt negen keer per jaar – telkens ter gelegenheid van een EESC-zitting. EESC info is beschikbaar in 23 talen.
EESC Info is niet het officiële verslag van de werkzaamheden van het EESC. Voor die werkzaamheden wordt verwezen naar het Publicatieblad van de Europese Unie en andere publicaties van het EESC.
Reproductie – onder vermelding van EESC Info – is toegestaan, op voorwaarde dat de redactie een
link wordt toegestuurd.
Volgende uitgave: maart 2018