Τα οφέλη της ψηφιοποίησης για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) είναι πολλαπλά. Χάρη σε αυτήν, μπορούν να τονώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, να διευρύνουν την πρόσβασή τους στην αγορά και να βελτιώσουν τις σχέσεις με τους πελάτες τους. Στη σχετική ενημερωτική έκθεση που υιοθέτησε κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) θεωρεί απαραίτητη τη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού των ΜΜΕ με μέτρα προσαρμοσμένα στις εξειδικευμένες ανάγκες των διαφόρων ειδών επιχειρήσεων.
Η ενημερωτική έκθεση με τίτλο Ψηφιοποίηση και ΜΜΕ στην περιοχή της Μεσογείου που υιοθετήθηκε από την ΕΟΚΕ αποσκοπεί στην ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί στις χώρες της βόρειας, νότιας και ανατολικής Μεσογείου όσον αφορά την ψηφιοποίηση και στην ανάδειξη συγκεκριμένων προκλήσεων. Ένα από τα κυριότερα συμπεράσματα της έκθεσης είναι η ανάγκη να διαμορφωθεί «ευρύτερη δέσμη πολιτικών με στόχο την ενίσχυση του καθοριστικού ρόλου των ΜΜΕ στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των ευρωμεσογειακών χωρών και, το σημαντικότερο, στην καταπολέμηση της ανεργίας».
Σύμφωνα με τη María Helena De Felipe Lehtonen, εισηγήτρια της έκθεσης, η ψηφιοποίηση των ΜΜΕ στην Ευρωμεσογειακή περιοχή είναι ύψιστης σημασίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους στην παγκόσμια αγορά
.
Η διαθεσιμότητα ψηφιακών υποδομών δεν οδηγεί αυτόματα στην υιοθέτηση ψηφιακών επιχειρηματικών μοντέλων και τεχνολογιών. Σύμφωνα με τον Δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας για το 2019 (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, άνω του 50% των επιχειρήσεων σε μεσογειακά κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία ή η Γαλλία, εμφανίζουν πολύ χαμηλά επίπεδα ψηφιακής έντασης, σε σύγκριση με ποσοστό κάτω του 20% σε πρωτοπόρες χώρες, όπως η Φινλανδία, η Δανία ή οι Κάτω Χώρες.
Η έκθεση DESI αποκαλύπτει ότι οι ΜΜΕ υστερούν σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες όσον αφορά την υιοθέτηση ψηφιακών επιχειρηματικών μοντέλων και τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των πλέον βασικών, όπως η ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών (που υιοθετήθηκε από το 30% των ΜΜΕ έναντι του 80% των μεγάλων επιχειρήσεων) ή το μάρκετινγκ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (47% έναντι 75%). Η έκθεση DESI δείχνει επίσης ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό ΜΜΕ έχει υιοθετήσει μια στρατηγική για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ή έχει λάβει μέτρα για την προστασία τους από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.
Επιπλέον, εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές αποκλίσεις όσον αφορά την ευρυζωνική κάλυψη, τόσο μεταξύ όσο και εντός των χωρών, και ιδίως μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, ειδικότερα σε σχέση με την ταχεία και την υπερταχεία ευρυζωνική κάλυψη.
Ευαισθητοποίηση
Συνεπώς, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της ευαισθητοποίησης σχετικά με το σημαντικό αυτό ζήτημα. Μία από τις προτάσεις που διατυπώνονται στην έκθεση είναι να δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές, αλλά και στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την εμπέδωση των ψηφιακών δεξιοτήτων από τους εκπαιδευτικούς και τους σπουδαστές κατά την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και των διμερών συμφωνιών σύνδεσης στο μέλλον.
Η ΕΟΚΕ συνιστά, επίσης, να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε εκστρατείες ενημέρωσης των ΜΜΕ ως προς το κόστος της μη ψηφιοποίησης και υποστηρίζει την ανάπτυξη διαδικτυακών μέσων αυτοαξιολόγησης, προκειμένου να διευκολυνθούν οι ΜΜΕ ώστε να αρχίσουν να αναπτύσσουν στρατηγική ψηφιοποίησης. «Πρέπει να επιδιώξουμε την ευαισθητοποίηση των ΜΜΕ ώστε να κατανοήσουν ότι η μη ψηφιοποίηση δεν αποτελεί επιλογή», δήλωσε η María Helena De Felipe. Οι εκστρατείες αυτές θα πρέπει επίσης να ενημερώνουν τους εργαζομένους και, στο μέτρο του δυνατού, να τους συμπεριλαμβάνουν στην ανάπτυξη στρατηγικών ψηφιοποίησης.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που πραγματεύεται η ενημερωτική έκθεση της ΕΟΚΕ είναι το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό στην πλειονότητα των ευρωμεσογειακών χωρών. Η ψηφιοποίηση μπορεί να συμβάλει στην εξισορρόπηση της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής διότι παρέχει τη δυνατότητα ευέλικτων εργασιακών ρυθμίσεων και τηλεργασίας. Επομένως, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι εθνικές ψηφιακές στρατηγικές θα πρέπει να προωθούν τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και να περιλαμβάνουν συστήματα παροχής κινήτρων στις ΜΜΕ για την απασχόληση των γυναικών.
Η βελτίωση της συνδεσιμότητας στις αγροτικές περιοχές, καθώς και μεταξύ των αγροτικών και των αστικών περιοχών, είναι επίσης απαραίτητη για την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών από οικονομική, κοινωνική και δημογραφική άποψη. Το ψηφιακό χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών πρέπει να αντιμετωπιστεί προκειμένου να καταστούν οι αγροτικές περιοχές πιο ελκυστικές για τους νέους και να ανακοπεί η τάση απερήμωσης. Η υιοθέτηση ευφυών γεωργικών τεχνολογιών αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Πρόληψη των μειονεκτημάτων
Παρότι τα οφέλη της ψηφιοποίησης είναι γνωστά, ενδέχεται επίσης να παρουσιάζει και ορισμένα μειονεκτήματα. Η υιοθέτηση καινοτόμων εργασιακών ρυθμίσεων μπορεί να οδηγήσει σε νέες μορφές αποξένωσης και να υπονομεύσει τόσο την ικανοποίηση των εργαζομένων όσο και το εργασιακό περιβάλλον εντός των ΜΜΕ. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη ζητήσει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις την υιοθέτηση μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στον τομέα της ψηφιοποίησης και την προώθηση του διαλόγου με τους εργαζομένους πριν από την εισαγωγή ψηφιακών τεχνολογιών.
Για να διευκολυνθεί η μετάβαση προς μια ψηφιακή οικονομία, είναι ζωτικής σημασίας να διαθέτουν οι εργαζόμενοι τις απαιτούμενες δεξιότητες. Η χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών απαιτεί συχνά την πρόσληψη πρόσθετου προσωπικού και οι περισσότερες ΜΜΕ καλούνται να επιλέξουν είτε την αντικατάσταση είτε την επανεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού τους. Η επανεκπαίδευση παραμένει η πλέον βιώσιμη επιλογή, καθώς και η λιγότερο επιζήμια για τους ενήλικες εργαζομένους οι οποίοι αντιμετωπίζουν κίνδυνο της περιθωριοποίησης στις ολοένα και περισσότερο ψηφιοποιημένες αγορές εργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει να αντιγραφεί και σε άλλες μεσογειακές χώρες η εκπαιδευτική άδεια μετ’ αποδοχών που έχουν θεσπίσει ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι ουσιώδεις για έναν επιτυχημένο ψηφιακό μετασχηματισμό. Οφείλουμε να επιδιώξουμε την παροχή κινήτρων και τη διευκόλυνση της επανειδίκευσης των εργαζομένων
, δήλωσε η María Helena De Felipe.