Από την έναρξη του κατ’ οίκον εγκλεισμού ζούμε δύσκολες στιγμές. Ο χρόνος έχει σταματήσει και εμείς παραμένουμε έγκλειστοι, μακριά ο ένας από τον άλλο. Ζητούμε από τους οικείους και τους συναδέλφους μας να φροντίσουν τον εαυτό τους και τους ευχόμαστε να παραμείνουν υγιείς. Η ζωή μας είναι εύθραυστη. Η πανδημία μπορεί να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή. Πρόκειται για παγκόσμια πρόκληση που απαιτεί παγκόσμια αντίδραση.
Η ΕΕ και η Ημέρα της Ευρώπης: 70 χρόνια μετά.
Μαζί με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στείλαμε μήνυμα στην κοινωνία των πολιτών για να υπογραμμίσουμε ότι παραμένουμε ενωμένοι και να δηλώσουμε ότι: «Μαζί είμαστε πιο δυνατοί, μαζί είμαστε η Ευρώπη». Η Ημέρα της Ευρώπης έδωσε σε όλους μας την ευκαιρία να αναλογιστούμε τα διδάγματα που αποκομίσαμε από την περίφημη ομιλία που εκφώνησε ο Ρομπέρ Σουμάν στην αίθουσα του ρολογιού του Quai d’Orsay, της έδρας του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας, στο Παρίσι, στις 9 Μαΐου 1950. Η ομιλία αυτή αποτέλεσε ένα πραγματικό πρώτο βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, το οποίο έθεσε τα θεμέλια για την ίδρυση, ένα χρόνο αργότερα, της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, με έξι κράτη μέλη. Πηγές έμπνευσης αυτής της απόφασης υπήρξαν η αποφασιστικότητα για τη διαφύλαξη της ειρήνης, η πεποίθηση ότι πρέπει να είμαστε ενωμένοι, το πάθος για μια ενωμένη Ευρώπη και το όραμα ενός κοινού εγχειρήματος.
Ακόμη και 70 χρόνια μετά από αυτό το τολμηρό και μακρόπνοο εγχείρημα, εξακολουθούμε να επαναλαμβάνουμε ότι μόνον ενωμένοι μπορούμε να επιτύχουμε και να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις. Στη Διακήρυξή του, ο Ρομπέρ Σουμάν δήλωνε ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από την επίδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης. Θα ήθελα να επισημάνω ότι η ενωμένη Ευρώπη συνιστά ένα από τα πιο αξιόλογα επιτεύγματα της ανθρωπότητας.
Υπάρχουν κι άλλες διαπιστώσεις του Ρομπέρ Σουμάν που είναι εύστοχες και παραμένουν εξαιρετικά επίκαιρες στις μέρες μας: «Το δίκαιο της αλληλεγγύης των λαών είναι καθοριστικής σημασίας για τη σύγχρονη συνείδηση. Αισθανόμαστε αλληλέγγυοι ο ένας με τον άλλον για τη διατήρηση της ειρήνης, την προστασία από επιθέσεις, την καταπολέμηση της φτώχειας, τον σεβασμό των Συνθηκών και τη διαφύλαξη της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».
Σήμερα, η κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία COVID-19 κλονίζει τα θεμέλια του κόσμου μας, σχεδόν όπως συνέβη με την κρίση της δεκαετίας του ’30 και τη σύγκρουση που επακολούθησε. Αυτή η κρίση επηρεάζει τη ζωή μας, τη συμπεριφορά μας και τις κοινωνικές μας σχέσεις, διεισδύει στην οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική σφαίρα και εισβάλλει στην καθημερινή ζωή καθενός και καθεμίας από εμάς. Επηρεάζει τους πάντες: εργαζόμενους, μετανάστες με ή χωρίς επίσημα έγγραφα, άτομα με αναπηρία ή χρόνια νοσήματα, νέους, καλλιτέχνες και αθλητές.
Η κοινωνία των πολιτών απέναντι στη νόσο COVID-19
Η ΕΟΚΕ κατέδειξε ότι παραμένει ενωμένη με τη δέσμευσή της για την ανάληψη κοινής δράσης. Στις πολυάριθμες δηλώσεις μας, υπογραμμίσαμε τη σημασία της συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο κατ’ οίκον εγκλεισμός δεν μπόρεσε να μας εμποδίσει να εργαστούμε δραστήρια για να εισακουστεί η φωνή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διανοηθεί ότι θα είναι σε θέση να επιλύσει μόνη της μια τέτοια κρίση. Γι’ αυτό το λόγο ζητήσαμε την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης στο επίπεδο της ΕΕ. Κατορθώσαμε να κάνουμε την επιθυμία μας να εισακουστεί: «Σήμερα, είτε είμαστε μια Ένωση είτε δεν είμαστε απολύτως τίποτα».
Η τρέχουσα κρίση έχει άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία των πολιτών. Ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται και, επομένως, χρειάζεται να ενισχυθούν οι μηχανισμοί κοινωνικής προστασίας και να διασφαλιστούν τα θεμελιώδη κεκτημένα μας. Η αλληλεγγύη τόσο σε ενωσιακό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να αποτελέσει μια πραγματική δράση που θα αφυπνίσει και θα κινητοποιήσει τους πολίτες, πέρα από τις λέξεις και τις εξαγγελίες. Η αλληλεγγύη αυτή πρέπει επίσης να επιτευχθεί σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Οι δεσμοί αλληλεγγύης πρέπει να ενδυναμωθούν και είναι απολύτως απαραίτητο να διαμορφωθεί ένα συνεκτικό όραμα για την κοινωνία κατά την μετά την πανδημία εποχή.
Ως εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών, η ΕΟΚΕ εργάζεται για την αντιμετώπιση της κρίσης. Από την έναρξη του κατ’ οίκον εγκλεισμού, εγκρίναμε επτά κοινές θέσεις. Στην πρώτη εξ αποστάσεως σύνοδο ολομέλειας που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο, υιοθετήσαμε πέντε εξαιρετικά σημαντικές γνωμοδοτήσεις σχετικά με θέματα όπως οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση ή η δημογραφική πρόκληση.
Υπάρχει πάντοτε «φως στην άκρη του τούνελ», ακόμη και στο μακρύτερο και το πιο δύσβατο τούνελ, και για να αρχίσουμε να προετοιμάζουμε τις μελλοντικές εξελίξεις μετά την κρίση της πανδημίας COVID-19, αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μια ειδική υποεπιτροπή, αποτελούμενη από 15 μέλη της ΕΟΚΕ υπό την προεδρία του Προέδρου της Luca Jahier. Οι ομάδες και τα τμήματα θα συμμετάσχουν στις εργασίες της υποεπιτροπής αυτής για την ανάκαμψη και την ανασυγκρότηση μετά την κρίση. Αυτό θα αποτελέσει επίσης καλή ευκαιρία για να εκφραστούμε με ενιαία φωνή εξ ονόματος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Θα αναλύσουμε την κατάσταση που θα προκύψει μετά την κρίση στον τομέα της υγείας και θα αξιολογήσουμε τις επιπτώσεις της στην κοινωνία των πολιτών, στις οικονομίες, στην κοινωνική Ευρώπη, στα δικαιώματα, αλλά και στις προκλήσεις που τίθενται όσον αφορά την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατιών μας.
Τα 326 μέλη της ΕΟΚΕ είναι παρόντα επί τόπου, διότι δεν διοργανώνονται πια συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, το έργο μας δεν διακόπηκε. Σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, πρέπει να στηρίξουμε τις οργανώσεις που εκπροσωπούμε και να συνεργαστούμε μαζί τους, να σταθούμε στο πλευρό των μελών των οργανώσεών μας και να είμαστε στη διάθεση της ΕΟΚΕ. Για αυτή τη διαπίστωση, αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσής μας, στον κεντρικό μας ιστότοπο, καθώς και στα ενημερωτικά δελτία των Ομάδων μας.
Όσον αφορά τον ρόλο της επικοινωνίας, αυτήν την περίοδο δραστηριοποιούμαστε για τη διάδοση των πληροφοριών με ειλικρινή, αξιόπιστο, δίκαιο και αδιάλειπτο τρόπο και καταπολεμούμε κάθε μορφή παραπληροφόρησης. Πρωτίστως και μονίμως, μέλημά μας είναι η παρουσίαση του νομοθετικού μας έργου, αλλά και της δέσμευσης των μελών μας ως εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών. Πιστεύω ότι ακριβώς εκεί έγκειται η προστιθέμενη αξία της ΕΟΚΕ: στην έκφραση αυτής της φωνής.
Από τις αρχές Απριλίου, ζητήσαμε από τα μέλη μας να μοιραστούν μαζί μας τις εμπειρίες που βιώνουν σε αυτήν την συγκυρία κατά την οποία το ρολόι του χρόνου μοιάζει να έχει σταματήσει. Το ειδικό αφιέρωμα συνεχίζεται στο ενημερωτικό δελτίο EESCinfo του Μαΐου και η νέα στήλη με τίτλο «Dessine-moi…» (Ζωγράφισέ μου...) αρχίζει να συμπληρώνεται. Σας ευχαριστώ για τις μαρτυρίες σας, το όραμά σας για τη ζωή και τις σκέψεις σας. Θα ήθελα να σας παρακαλέσω όλες και όλους να ανταποκριθείτε στην πρόσκλησή μας και να συνεισφέρετε την προσωπική σας μαρτυρία στο EESCinfo για τον τρόπο με τον οποίο βιώνετε αυτήν την περίοδο. Αισθάνομαι συγκινημένη από την ένταση, την ειλικρίνεια και τη δύναμη αυτών των μαρτυριών. Ο πραγματικός διάλογος δεν σταματά ποτέ.
Ας πάρουμε μια ανάσα
Ποια διδάγματα θα αποκομίσουμε από αυτήν την τόσο αναπάντεχη και δυσβάσταχτη συγκυρία; Πρέπει να ξαναμάθουμε να ζούμε, να ξαναθυμηθούμε τις απλές τρυφερές και ζεστές εκδηλώσεις στοργής. Στόχος μας είναι να ξεφύγουμε από έναν διαφορετικό εχθρό: τον εγωισμό, τη δυσπιστία, την απομόνωση, την επανεθνικοποίηση... Απαιτείται επαγρύπνηση και διαύγεια πνεύματος για να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε την αδιαφορία, να εδραιώσουμε δεσμούς αλληλεγγύης, να προσφέρουμε λύσεις, να μην εγκαταλείψουμε την προσπάθεια και να παραμείνουμε δραστήριοι και κινητοποιημένοι.
Ο εικονικός και ο πραγματικός κόσμος
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις σχετικά με την εικονική πραγματικότητα. Χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες. Έγκλειστοι μέσα στον εικονικό κόσμο, επικοινωνούμε ασυγκρίτως περισσότερο μέσω WhatsApp, Skype, Skype for Business, Zoom, Webex, Interactio, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κλπ. Ωστόσο, θεωρώ ότι αυτός ο κόσμος έχει τα όριά του. Οι επαφές πρόσωπο με πρόσωπο είναι πρωταρχικής σημασίας, αποτελούν το θεμέλιο της ζωής μας: βλέπουμε, αισθανόμαστε και αγγίζουμε ο ένας τον άλλον.
Τώρα κατανοούμε ίσως το τίμημα της αποδυνάμωσης των συστημάτων δημόσιας υγείας μας. Τώρα διαπιστώνουμε τις ζημιές που προκάλεσε η λιτότητα. Βλέπουμε επαγγέλματα τα οποία προσλαμβάνουν άλλη διάσταση και αναδύονται από τις σκιές: γεωργοί, αρτοποιοί, ταχυδρόμοι, βιβλιοπώλες, συλλέκτες απορριμμάτων, φαρμακοποιοί, παντοπώλες ―όλα αυτά τα ζωτικά «μικρά» επαγγέλματα, καθώς και πολλά άλλα ακόμη, που μας βοηθούν να ξεπεράσουμε αυτή τη δυσχερή περίοδο.
Άκουσα τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας να λένε ότι δεν είναι ήρωες, αλλά ότι κάνουν απλώς τη δουλειά τους. Συμφωνώ μαζί τους. Δεν είναι ήρωες, αλλά εργαζόμενοι, και θα ήθελα να τους πω ότι τα χειροκροτήματά μας κάθε βράδυ εκφράζουν την υποστήριξή μας στις αξιώσεις τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Δεν ζήτησαν υψηλότερους μισθούς, αλλά μας επισήμαναν ότι τα συστήματα υγείας μας πρέπει να ενισχυθούν χωρίς να περικοπούν υπηρεσίες και θέσεις εργασίας.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω με μια όμορφη φράση που μου έρχεται στον νου. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Η Πανούκλα» του Αλμπέρ Καμί. Θα επαναλάβω τα λόγια του γιατρού Rieux: «Αυτό που απλώς μαθαίνουμε σε χαλεπούς καιρούς είναι ότι υπάρχουν στους ανθρώπους περισσότερα πράγματα να θαυμάσουμε παρά να περιφρονήσουμε».
Isabel Caño Aguilar, αντιπρόεδρος αρμόδια για θέματα επικοινωνίας
Λιγοτερα